Η διπλωματία των θρησκειών έφτασε στην αποκορύφωση την εβδομάδα των Παθών

Ο Απρίλιος, από την έναρξή του μέχρι και την 23η Απριλίου, είναι ο μήνας των μεγάλων εορτών για τις τρεις αβρααμικές θρησκείες. Η δεύτερη εβδομάδα του μήνα ήταν αφιερωμένη στο Πάσχα των Εβραίων, ακολούθησε το Πάσχα των Χριστιανών και περί την τέταρτη εβδομάδα του Απριλίου ολοκληρώνεται ο μήνας του Ραμαζανίου, που ακολουθείται από τον πανηγυρικό εορτασμό του Αΐντ.

Η διπλωματία των θρησκειών στην Ελλάδα

και την Τουρκία εξελίχθηκε διακριτικά μέχρι να φθάσει στην αποκορύφωση της εβδομάδος των Παθών με την Οικουμενική Ανάσταση στην Ίμβρο. Η ΑΘΠ ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, συνεπής στην ανά δεκαετία θρησκευτική του υπόσχεση, επανήλθε στη γενέτειρά του για τις ακολουθίες της εβδομάδος των Παθών και της Ανάστασης.

Υποδέχθηκε για τον Επιτάφιο τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας, άρχοντες του Θρόνου, διπλωμάτες και υψηλούς αξιωματούχους της ελληνικής κυβέρνησης, που σε άλλες εποχές θα ήταν αδιανόητο να φθάνουν και να προσεύχονται δημόσια στην Τουρκία.

Στους ταπεινούς ναούς της Ίμβρου οι κάτοικοι του νησιού συμπροσευχήθηκαν με τον προκαθήμενο της Ορθοδοξίας, τη συνοδεία του, τους υψηλούς επισκέπτες, αλλά και μουσουλμάνοι παρακολούθησαν την περιφορά του Επιταφίου και την Ανάσταση, όπως συνηθίζεται στην Τουρκία στις μεγάλες εορτές των Χριστιανών. Το θετικό κλίμα στις σχέσεις Ελλάδος – Τουρκίας περιέγραψε με σαφέστατο τρόπο ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας εκφράζοντας ικανοποίηση για τη διευκόλυνση που παρασχέθηκε για την πραγματοποίηση του ταξιδιού του στην Ίμβρο.

Εξάλλου στην εξέδρα των επισήμων το βράδυ της Ανάστασης η κατανυκτική παρουσία Ελλήνων διπλωματών, στελεχών του Προξενικού Σώματος και σύμπαντος του λαού ανέδειξαν τη σημασία του αναστάσιμου μηνύματος που εξέπεμψε προς την Οικουμενική Ορθοδοξία, με έμφαση στην ειρήνη και την καταλαγή, η ΑΘΠ ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Κάτι διαφορετικό συμβαίνει

Η ήπια πραγματικότητα που βιώνουμε απαντά στις ανησυχίες των δύσπιστων, σχετικά με την πολιτική συνέπεια των δύο χωρών μετά τον καταστροφικό σεισμό στην Τουρκία. Δεν χρειάστηκε να περιμένουμε την Κυριακή του Θωμά και, κατά τη συνήθεια του αμφισβητία μαθητή, να «θέσουμε τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων» για να πεισθούμε ότι κάτι διαφορετικό συμβαίνει στην περιοχή μας.

Ίσως πολλοί δεν γνωρίζουν ότι η τρίτη και η τέταρτη εβδομάδα του Ραμαζανίου, του μήνα της νηστείας των Μουσουλμάνων, απαιτεί περισυλλογή και προσευχή. Συνεπώς μία αναθεωρητική ισλαμική κυβέρνηση θα μπορούσε πολύ εύκολα να επικαλεσθεί θρησκευτικούς λόγους για να αποτρέψει υψηλές πολιτικές και άλλες αφίξεις στην Ίμβρο.

Όμως από την περιγραφή των προετοιμασιών και κατά τις δηλώσεις του κ. Δένδια δεν υπήρξε το παραμικρό θέμα που θα επέτρεπε να αμφισβητηθεί η αξιοπιστία της Άγκυρας στο θέμα της θρησκευτικής ανοχής κατά την περίοδο του Πάσχα.

Όσοι ασχοληθήκαμε επαγγελματικά και συνεχίζουμε να παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά τη διπλωματία, τη διπλωματία των θρησκειών, τα μειονοτικά θέματα και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με ικανοποίηση διαπιστώνουμε ότι το Πάσχα του 2023 πραγματοποιούνται προσεκτικές αλλαγές, που βεβαιώνονται με ανοχή σε θρησκευτικά θέματα, αλλά και ουσιαστικές πολιτικές δηλώσεις που αφορούν στα θέματα ρύθμισης λεπτών πτυχών των διαφορών που απασχολούν τα δύο κράτη.

● Το 1997 ο Κ. Σημίτης από τη θέση του πρωθυπουργού της χώρας ζήτησε από τις υπηρεσίες συναρμόδιων υπουργείων ενημέρωση για τα θέματα των θαλασσίων ζωνών, ώστε να γνωρίζει επακριβώς τα εξωτερικά όριά τους, προκειμένου να συζητήσει το ένα και μοναδικό θέμα Ελλάδος – Τουρκίας, το οποίο, αν δεν επιλυθεί, θα προωθηθεί στο Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη.

● Πριν από λίγες ημέρες ο Κυρ. Μητσοτάκης επανέλαβε δημόσια ότι ένα θέμα απασχολεί τις δύο χώρες, αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι η οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας επιβάλλει να γνωρίζουμε τα εξωτερικά τους όρια, τα οποία εξαρτώνται από τα χωρικά ύδατα, που μαζί με το έδαφος, τον εναέριο χώρο και το Διάστημα ορίζουν την εθνική κυριαρχία κάθε χώρας.

Επειδή όμως ορισμένοι συνεχίζουν να μην διαβάζουν τις θετικές προεκτάσεις των πολιτικών που πραγματοποιεί διαχρονικά η Ελλάδα, αλλά και των προσφάτων τουρκικών αποφάσεων, προτιμώντας να επικεντρώνονται σε δηλώσεις της προεκλογικής περιόδου της Τουρκίας, οφείλουμε να αναδείξουμε όλα τα στοιχεία που επαληθεύουν τη διάθεση των δύο χωρών για βελτίωση των σχέσεών τους.

Συγκρατείται επίσης η επιρροή που οι αποφάσεις Αθήνας και Άγκυρας έχουν στην περιφερειακή καλή γειτονία και τη συνδιαμόρφωση των διεθνών συσχετισμών. Οι παγκόσμιοι συσχετισμοί βέβαια ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα, τα περιφερειακά ενδιαφέροντα και εστιάζουν στη διαμόρφωση της μελλοντικής διεθνούς πραγματικότητας, αποδεδειγμένα κύριο μέλημα των τριών υπερδυνάμεων της εποχής μας.

Ελλάδα και Κύπρος σέβονται τη διαφορετικότητα

Στις 23 Απριλίου, όταν λήξει το Ραμαζάνι, πιθανώς υπουργοί και αξιωματούχοι της Τουρκίας να εκφράσουν την επιθυμία συνεορτασμού με τους ομοθρήσκους τους στη Θράκη, ίσως και τους συγγενείς που έχουν κάποιες οικογένειες της Τουρκίας στους νομούς Ροδόπης, Έβρου και Ξάνθης. Είμαι σίγουρος ότι όσα προηγήθηκαν σε σχέση με τους πασχαλινούς μας εορτασμούς στην Τουρκία και ιδιαίτερα στην Ίμβρο θα αποτρέψουν κάθε σκέψη που θα πόλωνε τις δύο κυβερνήσεις σε λογική του παρελθόντος.

Η θρησκευτική ανοχή και η κατανόηση της θρησκευτικής διπλωματίας υποβοηθούν το έργο όσων σθεναρά υποστηρίζουν ότι οι θρησκείες φέρνουν τους λαούς εγγύτερα, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά κάθε άκαμπτη θεωρία, χριστιανικής ή μουσουλμανικής έμπνευσης, που αναφέρεται στη σύγκρουση των πολιτισμών εξαιτίας θρησκευτικής διαφοράς.

Χαρακτηριστικότερη ευρωπαϊκή επιβεβαίωση της καταλαγής που προσφέρουν οι θρησκείες αποτελεί η διαχρονική αρμονική δυνατότητα συνεορτασμών διαφορετικών θρησκειών στη Θράκη, αλλά και στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Η διεθνής κοινότητα, με όλα τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που τη χαρακτηρίζουν, οφείλει να κοιτάξει στην ανατολική Μεσόγειο και να διαπιστώσει ότι στην Ελλάδα και στην Κύπρο αντιμετωπίζονται με σεβασμό η διαφορετικότητα, τα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα και οι κοινωνίες τους κινούνται αποτελεσματικότερα προς την αλληλοκατανόηση. Οι πολίτες, με την εμπειρία ετών, έστω και αν ιστορικά βίωσαν ακραία γεγονότα, πολέμους, προσφυγιά, εσωτερικές μετακινήσεις, αλλά και ανταλλαγές πληθυσμών μπορούν να απαντούν αμεσότερα σε τόσο μεγάλες προκλήσεις.

Η πρόκληση για την Ε.Ε.

Στην Ε.Ε. απομένει να κοιτάξει προσεκτικότερα την εικόνα που διαμορφώνεται από δύο τουλάχιστον κράτη – μέλη της για να αντιληφθεί τη σημασία της πραγματικότητας που εξελίσσεται μετά τους σεισμούς στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, σε Τουρκία και Συρία. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται κάθε θετική κίνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας για λύση του Κυπριακού στη βάση της ευρωπαϊκής πραγματικότητας με σεβασμό στις θεμελιώδεις αρχές του ΟΗΕ και των ψηφισμάτων του Σ.Α.

Για να επιτευχθεί ο κοινός σκοπός όλων μας, που δεν είναι άλλος από την επίτευξη περιφερειακής και διεθνούς σταθερότητας, η Ε.Ε. οφείλει να εμβαθύνει στις αρχές της, να συνομιλήσει με το σύνολο των εταίρων και να υποστηρίξει προς κάθε τρίτη χώρα ότι οι συνομιλίες δεν διακόπτονται, αλλά αδιαμφισβήτητα εντάσσονται στο πλαίσιο που ορίζεται από το σύνολο των πολιτικών αποφάσεων της Ε.Ε. και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Επειδή οι ταχύτατες αλλαγές στο λεκτικό, αλλά και στην πολιτική συμπεριφορά που αποφασίζονται σε Αθήνα, Άγκυρα και Λευκωσία πιθανώς να μην γίνονται άμεσα αντιληπτές από τον ευρωπαϊκό ορθολογισμό ή και τον κοινωνικό εξτρεμισμό, που απειλητικά αναπτύσσεται στα κράτη – μέλη, θα ήταν χρήσιμο οι τρεις κυβερνήσεις και ο ευρωπαϊκός περίγυρός τους να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στον σεβασμό της κυριαρχίας των κρατών και στη διασύνδεσή της με την ευρωπαϊκή αντίληψη για τον διευρυμένο ευρωπαϊκό χώρο.

Το κοινό ευρωπαϊκό έδαφος έχει συνοχή, σέβεται τα σύνορα των κρατών, που είναι ανοιχτά στον χώρο Σένγκεν, και δεν αποδέχεται αυθαίρετες αλλαγές, που βιαίως επιβάλλουν αυταρχικά πολιτικά σχήματα και αναθεωρητικά καθεστώτα.

Αντίθετα, συνολικά η Ε.Ε., αλλά και κάθε μέλος χωριστά, αντιλαμβάνεται την πολιτική σκοπιμότητα αποφάσεων που συνδέονται με την αμυντική θωράκιση του ΝΑΤΟ ακόμη και όταν αφορούν θετική εισήγηση πώλησης ανταλλακτικών οπλικών συστημάτων προς την Τουρκία και απώτερη προοπτική ευνοϊκή εξέλιξη της αναβάθμισης των τουρκικών F-16.

Το Πάσχα του 2023, πέρα από τη θρησκευτική κατάνυξη των ημερών και το οικουμενικό μήνυμα της Ανάστασης, μας πρόσφερε την ικανοποίηση της πολιτικής και διπλωματικής καταλαγής ακόμη και σε πολύ ευαίσθητα θέματα της περιφερειακής μας συνύπαρξης.

* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης

Στην Ήπειρο ποντάρει εκλογικά η κυβέρνηση

Μονόδρομος η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ για την ήττα Μητσοτάκη

Η άρνηση πώλησης όπλων στην Τουρκία δεν είναι νομικά δεσμευτική για την αμερικανική κυβέρνηση