Ενδομητρίωση και κατάψυξη ωαρίων

Η ενδομητρίωση είναι συνήθως μια επώδυνη νόσος με χαρακτηριστικά χρόνιας φλεγμονής. Αποτελεί μια από τις πιο συχνές καλοήθεις γυναικολογικές παθήσεις στην αναπαραγωγική ηλικία με συχνότητα στο γενικό πληθυσμό περίπου 10%, ενώ στις υπογόνιμες γυναίκες το ποσοστό κυμαίνεται από 30-50%.

Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 28 έτη και θα πρέπει να αναφερθεί ότι η διάγνωση συνήθως καθυστερεί, γιατί δεν γίνεται σωστή εκτίμηση των συμπτωμάτων.

Ηενδομητρίωση έχει σοβαρές συνέπειες,τόσο στην κοινωνική και επαγγελματικήζωή των ασθενών, όσο και στη ψυχική τουςισορροπία. Η οικονομική επιβάρυνσηστις ΗΠΑ υπολογίζεται σε 49 δισεκατομμύριαδολάρια ετησίως.

Ενδομητρίωσηείναι η πάθηση όπου ενδομητρικός ιστόςευαίσθητος στην δράση οιστρογόνωνανευρίσκεται εκτός της ενδομητρικήςκοιλότητας και η διάγνωση επιβεβαιώνεταιμετά από βιοψία.

Υπάρχουνδιάφορες θεωρίες για την εμφάνιση τηςενδομητρίωσης:

Ηπαλίνδρομη ροή αίματος από τις σάλπιγγεςκατά την διάρκεια της περιόδου και ηεμφύτευση ενδομητρικών κυττάρων στηνπεριτοναϊκή κοιλότητα. Αυτό όμως γίνεταισε όλες τις γυναίκες και άρα θα πρέπεινα υπάρχει και κάποια ατομική προδιάθεση.Ημετάπλαση του σπλαγχνικού επιθηλίουόπου κάποια κύτταρα του περιτοναίουμετατρέπονται σε ενδομητρικά κύτταρα.Mullerianosisόπου κατά την εμβρυικήπερίoδοκάποια κύτταρα αναπτύσσονται σε λάθοςπεριοχές του σώματος. Ηθεωρία της αιματογενούς και λεμφογενούςδιασποράς, η οποία θα μπορούσε ναδικαιολογήσει απομακρυσμένες εστίεςενδομητρίωσης όπως π.χ. στην θωρακικήκοιλότητα.

Υπάρχουν3 τύποι ενδομητρίωσης: οι επιφανειακέςεστίες ενδομητρίωσης (15-50%), οι κύστεις ενδομητρίωσης (ενδομητριώματα έως45%) και η εν τω βάθει ενδομητρίωση(περίπου 20%).

Συμπτώματαενδομητρίωσης

Ηενδομητρίωση μπορεί να παρουσιάζεται με συμπτωματολογία όπως: έντονος πόνοςστην περίοδο (δυσμηνόρροια). Χαρακτηριστικάστην ενδομητρίωση, η δυσμηνόρροια είναιιδιαίτερα έντονη και εμφανίζεται συνήθωςαρκετά χρόνια μετά την έναρξη τηςπεριόδου. Πολλές γυναίκες αναφέρουνένα επίμονο άλγος υπογαστρίου, το οποίοδεν αποδίδεται σε άλλη νοσολογικήοντότητα. Η δυσπαρεύνια δηλαδή άλγοςστην επαφή αποτελεί ένα μείζον σύμπτωματης νόσου. Συμπτώματα από το έντερο,επώδυνες κινήσεις εντέρου, άλγος στηναφόδευση, άλγος κατά την ούρηση.

Συχνάστις γυναίκες αυτές μπορεί να συνυπάρχουνκύστεις ωοθηκών, οι οποίες στην περίπτωσηαυτή ονομάζονται ενδομητριώματα καισε ένα σημαντικό ποσοστό προκαλούνυπογονιμότητα.

Ηενδομητρίωση θεωρείται ότι επηρεάζειαρνητικά την λειτουργία των σαλπίγγωνμέσω δημιουργίας συμφύσεων, την ποιότητατων ωαρίων, της γονιμοποίησης και τηνεμφύτευση του εμβρύου. Το 50% των ασθενώνμε την νόσο αυτή θα χρειασθεί να υποβληθείσε εξωσωματική γονιμοποίηση για νακαταφέρει να τεκνοποιήσει.

Ειδικότεραυπάρχουν στοιχεία ότι η ενδομητρίωσησαν νόσος έχει επίπτωση στα ωοθηκικάαποθέματα. Τα επίπεδα των δεικτών AMH,ο αριθμός των μικρών ωοθυλακίων και ηInhibinBόπου χρησιμεύουν για την αξιολόγησητης γονιμότητας είναι μειωμένα σε σχέσημε τον γενικό πληθυσμό.

Παθοφυσιολογικάπιστεύεται ότι οι ενδομητριωσικέςκύστεις περιέχουν ουσίες, όπως ο ελεύθεροςσίδηρος, που μπορεί να είναι τοξικέςστα ωοθυλάκια. Επίσης, η χρόνια διάτασητου φλοιού των ωοθηκών λόγω των κύστεωνμπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις.Όπως επίσης έχει βρεθεί ότι υπάρχει μιαυπερδραστηριότητα των αρχέγονωνωοθυλακίων, που μπορεί να οδηγήσει στηνταχύτερη εξάντλησή τους.

Διάγνωσηενδομητρίωσης

Toλεπτομερές ιατρικό ιστορικό θέτει τηνυποψία της νόσου. Ο ενδελεχής υπερηχογραφικόςέλεγχος θα εντοπίσει ενδομητριωσικέςκύστεις αλλά και εστίες ενδομητρίωσηςσε άλλα όργανα, από έμπειρους ιατρούς.Η αιματολογική εξέταση Ca-125 αποτελεί ένα χρήσιμο επιβοηθητικόδείκτη. Επίσης, για την διάγνωσηχρησιμοποιείται η μαγνητική τομογραφία.Η επιβεβαίωση της νόσου επιτυγχάνεταιμετά από επέμβαση λαπαροσκόπησης μελήψη ιστών για ιστολογική εξέταση -βιοψία.

Ηαντιμετώπιση των ενδομητριωσικώνκύστεων (>4εκ.) είναι η λαπαροσκοπικήχειρουργική αφαίρεση τους. Δυστυχώςόμως υπάρχουν και αρνητικές συνέπειεςακόμη και από τους πιο έμπειρουςχειρουργούς και είναι η μείωση τωνωοθηκικών αποθεμάτων μετά την επέμβαση.Έχει βρεθεί στατιστικά σημαντική μείωσητης ΑΜΗ και της AFCπου αντανακλά την μείωση της γονιμοποιητικήςδυναμικής μιας γυναίκας. Επίσης, έχουναναφερθεί ποσοστά υποτροπής της νόσου20% στα 2 χρόνια και 40% στα 5 χρόνια.

Κατάψυξηωαρίων

Ηκατάψυξη ωαρίων παλαιότερα λόγω τωνχαμηλών ποσοστών επιτυχίας τωνπροηγούμενων τεχνικών, αποτελούσε λύσηανάγκης και περιοριζόταν σε επιλεγμέναπεριστατικά, όπως στη διατήρησηγονιμότητας πριν την έναρξη αντικαρκινικήςθεραπείας ή στην μη διαθεσιμότητασπέρματος κατά την ημέρα της ωοληψίαςσε κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης.Η εισαγωγή σύγχρονων τεχνικών, όπως τουvitrificationεμφανίζει εξαιρετικά πιθανότητεςεπιτυχίας μετά από απόψυξη ωαρίων, μεποσοστά κύησης 35-65%. Επίσης, έχει βρεθείότι η κατάψυξη ωαρίων είναι το ίδιοαποτελεσματική σε σχέση με τα φρέσκαωάρια και δεν αυξάνει τον κίνδυνο γιαγενετικές ή χρωμοσωμιακές ανωμαλίες.Έτσι χιλιάδες γυναίκες επιλέγουν τηνκατάψυξη ωαρίων για κοινωνικούς ήιατρικούς λόγους.

Μελέτεςαναφέρουν ότι γυναίκες με ενδομητρίωσηαν υποβληθούν σε κατάψυξη ωαρίων έχουνμεγαλύτερο αριθμό και καλύτερης ποιότηταςωάρια ιδανικά εάν υποβληθούν σε διαδικασία συλλογής ωαρίων σε ηλικίαμικρότερη των 37 ετών και πριν τηνχειρουργική επέμβαση αντιμετώπισηςτης ενδομητρίωσης.

Ηενδομητρίωση αποτελεί νόσο με άμεσησυσχέτιση με την υπογονιμότητα. Επίσης,αποτελεί εξελισσόμενη νόσος και γιατους λόγους αυτούς στις γυναίκες πουθα επιθυμούσαν να τεκνοποιήσουν στομέλλον θα πρέπει να γίνεται ενημέρωσηαπό τους γιατρούς για τις επιπτώσειςτης νόσου και για την δυνατότητα κατάψυξηςωαρίων όταν διαγνωσθούν με ενδομητρίωσηκαι πριν υποβληθούν σε χειρουργικήεπέμβαση.

Γράφειο
Παπανικόπουλος Χριστόδουλος
Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος
Ειδικός στην ΥποβοηθούμενηΑναπαραγωγή
Μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr