Πώς γίνεται κατάχρηση του όρου «γενοκτονία» στον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς

Ηγέτες, κυβερνήσεις, πολιτικοί και από τις δύο πλευρές κάνουν λόγο για γενοκτονίες αυτές τις ημέρες στο Ισραήλ και στη Γάζα. Τι είναι όμως ακριβώς η γενοκτονία και πώς, αν ισχύει, ο όρος εφαρμόζεται στην τρέχουσα σύγκρουση;

Τον Δεκέμβριο του 1948, μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, ο ΟΗΕ υιοθέτησε τη Σύμβαση για την Πρόληψη και Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας. Η Σύμβαση ορίζει τη γενοκτονία ως πράξεις που αποσκοπούν «να καταστρέψουν, εν όλω ή εν μέρει, μια εθνική, φυλετική ή θρησκευτική ομάδα». Σε αντίθεση με

την κοινή αντίληψη του όρου, ο ΟΗΕ λέει ότι δεν μετράει μόνο ο φόνος αλλά και η πρόκληση «σοβαρής σωματικής ή ψυχικής βλάβης», «μέτρα που αποσκοπούν στην πρόληψη γεννήσεων» και «βίαιη μεταφορά παιδιών μιας ομάδας σε άλλη ομάδα».

Οι ερμηνείες της Σύμβασης διαφέρουν επειδή είναι τόσο ευρείες, αναφέρει το «Economist». Ποιες φρικαλεότητες λοιπόν συνιστούν γενοκτονία; Η συστηματική δολοφονία 6 εκατομμυρίων Εβραίων από τους Ναζί ήταν γενοκτονία. Η οργανωμένη σφαγή 500.000 μελών της φυλής Τούτσι από πολιτοφυλακές Χούτου στη Ρουάντα το 1994 ήταν επίσης. Σύμφωνα με τον ορισμό του ΟΗΕ, η Χαμάς είναι μια γενοκτονική οργάνωση.

Ο ιδρυτικός της χάρτης, που δημοσιεύτηκε το 1988, τη δεσμεύει ρητά να εξαφανίσει το Ισραήλ. Το άρθρο 7 ορίζει ότι «η Ημέρα της Κρίσεως δεν θα έρθει μέχρις ότου οι Μουσουλμάνοι πολεμήσουν τους Εβραίους και τους σκοτώσουν». Το άρθρο 13 απορρίπτει κάθε συμβιβασμό ή ειρήνη έως ότου καταστραφεί το Ισραήλ. Οι μαχητές της Χαμάς που εισέβαλαν στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου και σκότωσαν περισσότερους από 1.400 Ισραηλινούς  εκτελούσαν το γράμμα ενός άρθρου που προβλέπει γενοκτονία.

Το Ισραήλ, αντίθετα, δεν ανταποκρίνεται στον ορισμό της γενοκτονίας, συμπεραίνει το «Economist». Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία ότι το Ισραήλ, όπως και η Χαμάς, «σκοπεύει» να καταστρέψει μια εθνοτική ομάδα – τους Παλαιστίνιους. Το Ισραήλ θέλει να καταστρέψει τη Χαμάς, μια μαχητική ομάδα, και είναι διατεθειμένο να σκοτώσει αμάχους στην πορεία. Και ενώ ορισμένοι ισραηλινοί εξτρεμιστές μπορεί να θέλουν να εξολοθρεύσουν τους Παλαιστίνιους, αυτό δεν αποτελεί κυβερνητική πολιτική.

Ούτε οι Ισραηλινοί επιδεικνύουν προφανή πρόθεση να αποτρέψουν τις γεννήσεις Παλαιστινίων. Ομως έχουν σκοτωθεί 11.000 άμαχοι μέχρι στιγμής στη Γάζα, οι Ισραηλινοί  προκάλεσαν ξεκάθαρα «σοβαρές σωματικές ή ψυχικές βλάβες» στους Παλαιστίνιους και έχουν εκτοπίσει ανθρώπους από τα βόρεια της Γάζας.

Ακόμα κι αν οι ενέργειες ενός στρατού δεν ξεπεράσουν το κατώφλι της γενοκτονίας, μπορεί να είναι λάθος. Οπως κατέληξε ο ΟΗΕ κατά την έκθεσή του για το Νταρφούρ, «τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τα εγκλήματα πολέμου που έχουν διαπραχθεί… μπορεί να μην είναι λιγότερο σοβαρά και ειδεχθή από τη γενοκτονία».