«164 Σελίδες Οικονομίας – Μια περιήγηση στον πραγματικό της κόσμο»

«164 ΣΕΛΙΔΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ – Μια περιήγηση στον πραγματικό της κόσμο» είναι ο τίτλος του βιβλίου που εξέδωσε ο οικονομολόγος - καθηγητής Μανώλης Αναστόπουλος και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις econtopia. Σε αυτό, όπως ο ίδιος σημειώνει φωτογραφίζει τη «λογική» των συμμετεχόντων, ώστε στο τέλος, αφενός, να αντιληφθούμε τη «λογική» της ίδιας της οικονομίας, και αφετέρου, να «δούμε», ή καλύτερα να «παραδεχθούμε», την εφαρμογή της στις καθημερινές αποφάσεις μας.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Οικονομία! Ένας «χώρος» με πολλούς και ξεχωριστούς  πρωταγωνιστές! Σε ένα σκηνικό όπου, στην  πρώτη γραμμή  

βρίσκονται οι καταναλωτές, οι επιχειρήσεις και το κράτος ενώ σε πολύ κοντινή  απόσταση, στη δεύτερη γραμμή, οι τράπεζες, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, τα χρηματιστήρια,  οι οίκοι αξιολόγησης, κ.α.

Στην πράξη, όχι στη θεωρία, ο στόχος όλων των συμμετεχόντων ακούει στο όνομα «κέρδος, πλουτισμός, δύναμη, έλεγχος». Όμως στις οικονομικές συναλλαγές, όταν κερδίζει κάποιος, ένας άλλος χάνει ή κατ΄ ελάχιστον μειώνεται το όφελός του. Επομένως, η συνύπαρξη αυτών των διαφορετικών ομάδων δεν είναι πάντα «ειρηνική», καθώς πολλές φορές τα συμφέροντά τους είναι αντικρουόμενα.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, καθημερινά, λαμβάνονται χιλιάδες αποφάσεις, οι οποίες ενεργοποιούν τους, πράγματι, πολύπλοκους μηχανισμούς της οικονομίας.

Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να γνωρίσουμε με απλά - αλλά όχι απλοϊκά - λόγια αυτούς τους μηχανισμούς, έτσι ώστε να καταλάβουμε «Ποια είναι η οικονομία», αλλά και να συνειδητοποιήσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι αρχές και οι κανόνες της εμφανίζονται στην καθημερινότητά μας.

.

Πρόλογος

Να ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΗΣΟΥΜΕ σε μια μηχανή αναζήτησης τη λέξη οικονομία θα εμφανιστούν δεκάδες, ίσως και εκατοντάδες σύνδεσμοι που θα μας παραπέμπουν σε κάτι που σχετίζεται με αυτήν. Μια εντυπωσιακή ποικιλία από άρθρα, βιβλία, επιστημονικές εργασίες, δοκίμια, περιοδικά, ιστολόγια, media έχουν ως αντικείμενο την οικονομία. 

Η λέξη, σπάνια απουσιάζει από την καθημερινότητά μας, μια και αναφορά σε αυτή θα γίνει στα δελτία ειδήσεων, στις εφημερίδες, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης· ακόμα και στον καφέ που θα πιούμε με την παρέα μας, η συζήτηση κάποια στιγμή θα μεταφερθεί και στα οικονομικά νέα.

Έννοιες - όροι όπως ΑΕΠ, ανάπτυξη, πληθωρισμός, ανεργία, κατώτατος μισθός, εισαγωγές, εξαγωγές, έλλειμμα, εμπορικό ισοζύγιο και πρόσφατα στασιμοπληθωρισμός, αλλά και πληθώρα άλλων, «πρωταγωνιστούν» με την παρουσία τους στην επικαιρότητα.

«Ποιά είναι όμως η οικονομία; Τι ακριβώς εννοούμε όταν αναφερόμαστε σε αυτήν;»

Κατά την άποψή μου στην προσπάθεια ουσιαστικής κατανόησης μιας επιστήμης που σχετίζεται με την ανθρώπινη συμπεριφορά, είναι χρήσιμη η αναφορά σε καταστάσεις που «ζούμε» στην καθημερινότητά μας ή / και σε σημαντικά γεγονότα που «γνωρίζουμε» ότι συνέβησαν στο παρελθόν. 

«Αυτό που ζούμε είναι πιο «κοντά μας» από το αντίστοιχο που διαβάζουμε ή βλέπουμε σε μια εικόνα».

Θα την ονόμαζα, λοιπόν, μια προσπάθεια «βιωματικής κατανόησης της οικονομίας».      

Σύμφωνα με το παραπάνω σκεπτικό, οι σελίδες αυτού του βιβλίου γράφτηκαν με σκοπό να «εμφανίσουν» την παρουσία της οικονομίας και των κανόνων της στην καθημερινή μας ζωή.

Ο τρόπος παρουσίασης είναι απλός, αλλά όχι απλοϊκός, και αυτό γιατί το συγκεκριμένο βιβλίο το φιλοδοξώ να «κερδίσει» τον οποιονδήποτε αναγνώστη που ενδιαφέρεται για οικονομικά ακούσματα.   

Θεωρώ ότι με αυτή την προσέγγιση θα μπορέσουμε αφενός να απαντήσουμε στα ερωτήματα: «Ποια είναι η οικονομία;» και «Τι ακριβώς εννοούμε όταν αναφερόμαστε σε αυτήν;» και αφετέρου να αντιληφθούμε τους λόγους που «αιτιολογούν» τις δαιδαλώδεις σχέσεις αλληλεξάρτησης των μεγεθών της, αφού πρώτα έχουμε κατανοήσει την «πραγματική» έννοιά τους.

Ταυτόχρονα ο αναγνώστης θα έχει τη δυνατότητα να διαφωνήσει (ή να συμφωνήσει) με την άποψη ορισμένων που αντιλαμβάνονται την οικονομία ως μια «θεωρία» χωρίς σημαντική πρακτική εφαρμογή.

Υπάρχουν δύο συμπληρωματικοί λόγοι που με οδήγησαν στη συγγραφή αυτού του βιβλίου.

Ο πρώτος αφορά την αναγκαία «μετάφραση» που αρκετές φορές απαιτείται να κάνουμε σε ένα κείμενο, ώστε να διαπιστώσουμε αυτό που, ενδεχομένως, βρίσκεται πίσω από τις γραμμές του. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο της «ελλιπούς ενημέρωσης».

Για παράδειγμα, στο δελτίο ειδήσεων της TV περνάει από μπροστά μας ένας τίτλος: «Υποχώρησε ο πληθωρισμός». Πόσοι καταλαβαίνουμε ότι αυτό που υποχώρησε δεν είναι οι τιμές των αγαθών, αλλά ο ρυθμός αύξησής τους; 

Ο δεύτερος έχει σχέση με εκείνες - τις όχι σπάνιες περιπτώσεις - όπου τουλάχιστον σε αρχικό επίπεδο, κάποια αναφορά στερείται «συγκριτικών στοιχείων».

Όμως, εάν αυτά παραμείνουν στο παρασκήνιο, ο λόγος μας (προφορικός ή γραπτός) είναι κατ΄ ελάχιστον ελλιπής ή και στερείται ουσίας.

Ακούω, για παράδειγμα, συχνά ότι: «αυτός είναι ψηλός». Τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Μα, ασφαλώς, ότι είναι ψηλός «σε σχέση» με κάποιον χαμηλότερου αναστήματος. Ο χαρακτηρισμός, όμως, ψηλός θα ίσχυε αν το μέτρο σύγκρισης ήταν ένας μπασκετμπολίστας ύψους 2,10 m;

Υποθέτω πως όχι.

Με την ανάλογη λογική διαβάζω τον τίτλο: «Το ΑΕΠ, το 3ο τρίμηνο αυξήθηκε κατά 7%». Από μόνη της, αυτή η πληροφορία, δεν μου λέει όσα θα ήθελα να ξέρω μια και σε πρώτο χρόνο δεν με ενημερώνει για την εξέλιξη του ΑΕΠ τα προηγούμενα τρίμηνα. Μου στερεί 

δηλαδή τη δυνατότητα σύγκρισης, ώστε να καταλάβω τελικά αν αυτή η μεταβολή του 7% είναι καλύτερη, χειρότερη ή ίδια με τις προηγούμενες».

Εύχομαι αυτή «η περιήγηση στον πραγματικό κόσμο της οικονομίας» να προσφέρει χρησιμότητα σε άτομα, ανεξάρτητα από την ηλικία τους ή από την όποια επαγγελματική τους εξειδίκευση.

Μανώλης Αναστόπουλος

Οικονομολόγος, Καθηγητής, Συγγραφέας.

Το βιβλίο, μπορείτε να το προμηθευτείτεεδώ