Πώς θα μπορούσε να συσχετιστεί η οικονομική κρίση με την ψυχική κατάσταση του ανθρώπου;

Γράφει η Κουκοπούλου Αναστασία, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής και συνεργάτης του doctoranytime.gr

Σε μια περίοδο πολλαπλών απωλειών (εργασίας, ιδιοκτησίας, ήδη κεκτημένων αγαθών), μια περίοδο οικονομικής κρίσης ή εν γένει κρίσης, πώς θα μπορούσε να μείνει ανέπαφος ο ψυχισμός του ανθρώπου; Όταν πλήττεται η αυτοπεποίθηση, η αξιοπρέπεια και κατ’επέκταση η αυτοεικόνα, η αβεβαιότητα κυριαρχεί στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα, κινδυνεύει η συνοχή του εαυτού. Τα ξαφνικά γεγονότα είναι στρεσσογόνα και τραυματικά˙ Για παράδειγμα, η ξαφνική απώλεια εργασίας θα μπορούσε να κάνει τα

συναισθήματα να «ξεχειλίζουν». Οι γρήγορες αλλαγές οδηγούν σε ένα φαινομενικό και αρκετές φορές αντικειμενικό αδιέξοδο. Άγχος, ανασφάλεια, θυμός προς τον εαυτό, τους άλλους, το σύστημα, αμφιθυμικά συναισθήματα και δίπολα (από τη μία ευερεθιστότητα-επιθετικότητα και υποτονικότητα-απόσυρση από την άλλη), κατακλύζουν τον άνθρωπο.

Για κάποιους, η κατάσταση μπορεί να βιώνεται σαν μια «αόρατη απειλή», σαν κάτι «που έρχεται, τους πλησιάζει», νιώθοντας και όντας εκτεθειμένοι σε ένα παρατεταμένο και με διάρκεια άγχος. Κάποιοι αναφέρουν θέματα υγείας, άλλοι ψυχοσωματικές εκδηλώσεις (πονοκέφαλοι, γαστρεντερικές διαταραχές), απώλεια της όρεξης, διαταραχές του ύπνου, απώλεια της ενέργειας και εξάντληση, κατανάλωση αλκοόλ, και διατροφικά θέματα. Έρευνες έχουν συσχετίσει την επιθυμία αυτοκτονίας με την οικονομική κρίση, αλλά όχι σαν αποκλειστικό αιτιολογικό παράγοντα.

Η απελπισία και η μη-θέαση του μέλλοντος αφήνουν κάποιους ανθρώπους αδύναμους να δράσουν, με ένα «αίσθημα αβοήθητου» και δυσπροσαρμοστικές σκέψεις (για παράδειγμα, «Η ζωή δεν αξίζει χωρίς …», «Δεν αντέχω την ζωή μου χωρίς …»). Μία αισιόδοξη και υπαρκτή οπτική, που θέτει και το ζήτημα της προσωπικότητας του ατόμου και της ανεκτικότητάς του, είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που με ευελιξία καταφέρνουν και νοηματοδοτούν θετικά τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται, εκμεταλλευόμενοι τις δυνάμεις και τα εναπομείναντα «εργαλεία» που διαθέτουν.