Πρόγραμμα Σταθερότητας: «Προσέχουμε για να έχουμε»-Τα μηνύματα του οικονομικού επιτελείου

Με γνώση ότι η σφιχτή δημοσιονομική πειθαρχία αποτελεί βασικό πυλώνα πολιτικής, προκειμένου να μην περάσει και πάλι στο «λυκόφως« των ελλειμμάτων, αναμένεται να πορευτεί την επόμενη διετία η χώρα στη βάση του Προγράμματος Σταθερότητας που κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ήδη, τα μηνύματα που εκπέμπει το οικονομικό επιτελείο είναι ξεκάθαρα για την ανάγκη τήρησης στόχων και αποφυγή επεκτατικών πολιτικών, κάτι που αποτυπώθηκε και στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, που κατατέθηκε τη Μεγάλη Τρίτη.

Βέβαια, οι οριστικοί στόχοι και δημοσιονομικοί κανόνες αναμένεται να τεθούν

από την Κομισιόν τον επόμενο Ιούνιο, μετά και τις ευρωεκλογές, με ορίζοντα το 2028 και να αποτυπωθούν στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Πολιτικής που θα κατατεθεί τον Σεπτέμβριο.

Είναι ξεκάθαρο ότι οι εποχές των «παχιών αγελάδων» έχει παρέλθει. Ωστόσο, η αρχή «Προσέχουμε για να έχουμε» είναι ήδη στο «τραπέζι», όπου χαράσσεται η πολιτική, ανεξάρτητα από το πού θα μπει ο πήχης τον Ιούνιο με το νέο δημοσιονομικό σύμφωνο.

Έτσι, η όποια συζήτηση για παροχές «φρενάρει», καθώς δε λείπουν και τα ρίσκα στην οικονομία, με την κλιματική αλλαγή, τους γεωπολιτικούς κινδύνους και τα «απόνερα» από την πορεία των επιτοκίων να «δείχνουν τα δόντια» τους. «Εάν δαπανήσεις λιγότερα φέτος μπορεί να έχεις ένα περιθώριο για κινήσεις τα επόμενα έτη», αναφέρουν πηγές του ΥΠΕΘΟ, τονίζοντας ότι εάν υπάρχει μια καλή εικόνα το 2025 ίσως να υπάρξουν περιθώρια για το 2026, οπότε και η χώρα θα τρέχει σε προεκλογικούς ρυθμούς. Ξορκίζουν βέβαια σενάρια γαλαντόμων παροχών.

Για παράδειγμα, όπως αναφέρεται από κύκλους του ΥΠΕΘΟ, στο φόντο και της κριτικής από την Αξιωματική Αντιπολίτευση, στην περίπτωση που προχωρήσει ο σχεδιασμός για την επαναφορά της «13ης σύνταξης», η οποία κοστίζει 3 δισ. ευρώ το χρόνο, η κυβέρνηση θα πρέπει να καλύψει την αύξηση των πρωτογενών δαπανών, κόβοντας ισόποσα δαπάνες από άλλους τομείς είτε βρίσκοντας έσοδα με ισοδύναμα μέτρα ύψους 3 δισ. ευρώ από την πλευρά της φορολογίας.

Πάντως, για το 2025, προβλέπονται πρόσθετες εισπράξεις εσόδων κατά 3,4 δις. ευρώ στα 72,6 δισ. ευρώ από 69,2 δις. ευρώ το 2024, με το ΑΕΠ σε ονομαστικούς όρους να φτάνει στα 240 δις. ευρώ από 230 δις. ευρώ φέτος, φτάνοντας για πρώτη φορά στα επίπεδα που ήταν πριν από την κρίση και τα μνημόνια.

Η Κομισιόν

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το μάτι της Κομισιόν θα είναι «άγρυπνο», καθώς ανά έτος οι Βρυξέλλες θα ελέγχουν και θα ενημερώνουν τα κράτη-μέλη για το ποια θα πρέπει να είναι η αύξηση των «καθαρών» πρωτογενών δαπανών την επόμενη χρονιά. Μάλιστα, η αύξηση θα διαφοροποιείται από χώρα σε χώρα και θα προκύπτει από μαθηματικό τύπο, ο οποίος θα βασίζεται στις προβλέψεις της Κομισιόν για το ΑΕΠ, τον πληθωρισμό κ.λπ. Και εάν μια χώρα επιτυγχάνει υπερπλεόνασμα, δεν θα μπορεί να το διαθέτει για φοροελαφρύνσεις ή εισοδηματικές ενισχύσεις, εάν έτσι υπερβαίνει το ετήσιο όριο αύξησης των δαπανών.

Τούτων δοθέντων, με βάση ένα βασικό σενάριο για την Ελλάδα, εκτιμάται ότι το όριο αύξησης δαπανών θα βρεθεί στο +2,6%, δηλαδή θα υπάρχει χώρος για 2,6 δισεκ. έξτρα δαπάνες, καθώς με βάση τα σημερινά ισχύοντα, οι δαπάνες φτάνουν τα 100 δισεκ. ευρώ. Και στην περίπτωση υπέρβασης κατά ποσοστό που ξεπερνά το 0,3% του ΑΕΠ για ένα έτος ή 0,6% σωρευτικά, η Ε.Ε. θα μπορεί να θέσει το κράτος μέλος σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.

«Για πολλές χώρες ενδιαφέρον έχει το φθινόπωρο. Εμείς είμαστε προσεκτικοί και είναι ευτύχημα που είχαμε το θετικό αποτέλεσμα του 2023» σημείωσαν χθες αρμόδιες πηγές του οικονομικού επιτελείου στο φόντο της κατάθεσης του Προγράμματος Σταθερότητας, κρούοντας τα σχετικά «καμπανάκια». «Γενικά θα πρέπει να μπούμε σε μια περίοδο σταθερότητας» τόνισαν, σημειώνοντας ότι οι επεκτατικές πολιτικές έχουν συνέπειες. «Είμαστε σε καλύτερη θέση από άλλες χώρες», είπαν, περιγράφοντας μια εικόνα τελείως διαφορετική από αυτήν της μνημονιακής περιόδου καθώς η χώρα «βλέπει» από απόσταση άλλες 11 που αντιμετωπίζουν το φάσμα του υπερβολικού ελλείμματος και των σχετικών διαδικασιών της Κομισιόν.

Να σημειωθεί ότι η στοχοθεσία με βάση το Πρόγραμμα, ανά τομέα, προβλέπει συνοπτικά πρωτογενή πλεονάσματα 2,1% τα έτη 2024 και 2025 και σημαντική αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους. Στη βάση αυτή, καταγράφεται σημαντική αποκλιμάκωση του λόγου χρέους ως προς το ΑΕΠ από 172,7% το 2022 και 161,9% το 2023, σε 152,7% το 2024 και 146,3% το 2025.

Τα μέτρα

Ήδη, η κυβέρνηση δηλώνει ότι δεν έχει να δώσει άλλα, πέρα από τις αναγγελθείσες παρεμβάσεις κοινωνικής πολιτικής ύψους 2,4 δις. ευρώ, αλλά και την αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 360 εκατ. ευρώ. Σε αυτές περιλαμβάνεται το σύνολο των δράσεων άνω του 1,5 δισ. ευρώ που υλοποιούνται το 2024, καθώς και οι παρεμβάσεις για το 2025 ύψους 880 εκατ. για τις οποίες έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση.

Ειδικότερα, περιλαμβάνονται:

1) Όλα τα μέτρα που έχουν προβλεφθεί στον Προϋπολογισμό του 2024 και ήδη υλοποιούνται, τα οποία ξεπερνούν σε κόστος τα 1,3 δισ. ευρώ:

Η αύξηση του μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων με εκτιμώμενο ετήσιο κόστος 930 εκατ. ευρώ σε μικτή βάση ή 600 εκατ. ευρώ καθαρά. Η αύξηση του αφορολόγητου κατά 1.000 ευρώ για οικογένειες με παιδιά με κόστος 135 εκατ. ευρώ. Η αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος με κόστος 43 εκατ. ευρώ. Η επέκταση και αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους αγρότες και τους ελεύθερους επαγγελματίες, με κόστος 37 εκατ. ευρώ. Η αύξηση των συντάξεων κατά 3% με εκτιμώμενο κόστος 455 εκατ. ευρώ και επιπλέον 56 εκατ. για τις συντάξεις του μικρού δημοσίου.

2) Νέα μέτρα που εφαρμόζονται από το 2024 με κόστος 217 εκατ. ευρώ, επιπλέον αυτών που είχαν προβλεφθεί στον Προϋπολογισμό:

Η αύξηση του επιδόματος γέννησης με κόστος 90 εκατ. ευρώ. Η αύξηση της αποζημίωσης των εφημεριών των ιατρών με κόστος 45 εκατ. ευρώ. Η επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο, με κόστος 82 εκατ. ευρώ.

3) Νέα αύξηση του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων από το 2024 κατά 360 εκατ. ευρώ (από τα 2,05 δισ. ευρώ στα 2,41 δισ. ευρώ) προκειμένου να χρηματοδοτηθούν τα επενδυτικά έργα, αλλά και η αποκατάσταση της Θεσσαλίας.

4) Όλα τα μέτρα που έχει ανακοινώσει η Κυβέρνηση για εφαρμογή από το 2025, σε πλήρη στοίχιση με το προεκλογικό Πρόγραμμα:

Μείωση 0,5% των ασφαλιστικών εισφορών με κόστος 225 εκατ. ευρώ. Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος με κόστος 120 εκατ. ευρώ. Μονιμοποίηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο με νέα μέθοδο, με εκτιμώμενο κόστος περί τα 100 εκατ. ευρώ. Παράταση της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές με κόστος 20 εκατ. ευρώ. Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος με κόστος 15 εκατ. ευρώ. Αύξηση των συντάξεων με βάση το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό, με κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ. #πρόγραμμα_σταθερότητας #ΥΠΕΘΟ #ΚΟΜΙΣΙΟΝ #μέτρα #ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ