Η άγνωστη Μάτα Χάρι, ο μύθος και η αλήθεια

Το όνομα Μάτα Χάρι (στα ινδονησιακά «ήλιος») ήταν ψευδώνυμο της Ολλανδής Μαργαρίτα Ζέλε (πλήρες όνομα Margaretha Geertruida “Grietje” Zelle MacLeod,( 7 Αυγούστου 1876 – 15 Οκτωβρίου 1917) που υπήρξε σπουδαία χορεύτρια ινδικών χορών, εταίρα, αλλά και φημισμένη κατάσκοπος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο., με τα κατορθώματα της να συναρπάζουν ακόμα και σήμερα…

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Ήταν όμως στ αλήθεια μυστικός πληροφοριοδότης όπως έμεινε στην ιστορία, η μια όμορφη συνοδός εύπορων κυρίων, που κατηγορήθηκε από συμπτώσεις και εκτελέστηκε άδικα?

Μια

«Μια πόρνη;

 Ναι αλλά προδότρια, ποτέ» φέρεται να είπε η Μάτα Χάρι κατά τη διάρκεια της απολογίας της στη δίκη για κατασκοπία που οδήγησε και στην εκτέλεση της.

 Έζησε 41 χρόνια και έχτισε έναν μύθο που αντέχει μέχρι σήμερα.

 Η απόλυτη πράκτορας, η ξελογιάστρα,  η γυναίκα χωρίς ηθικούς φραγμούς. 

Ποια ήταν όμως η Μάτα Χάρι και μήπως τελικά έπεσε θύμα του μύθου που η ίδια δημιούργησε;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΣΤΗΝ ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ

Στις 7 Αυγούστου 1876 γεννήθηκε στο Λεεουβάρντεν της Ολλανδίας η Μαργκαρέθα Γκεερτρουίντα Ζέλε.

 Ήταν η μεγαλύτερη από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας.

 Ο πατέρας της ήταν ο πιλοποιός, Άνταμ Ζέλε και η μητέρα της η Άντιε φαν ντερ Μέουλεν.

 Η Μαργκαρέθα είχε τρία αδέλφια των Χέντρικς, τον Άρι Άνε και τον Κορνέλις Κόενρααντ. 

Η οικογένεια της την αποκαλούσε Μγκρίτ.

Σε ηλικία 18 ετών απάντησε σε μια αγγελία που είχε βάλει ο Ρούντολφ ΜακΛέντ, λοχαγός του αποικιακού ολλανδικού στρατού στην Ινδονησία (Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες τότε).

 Ο ΜακΛεντ αναζητούσε σύζυγο και η Μαργκαρέθα είδε την κατάσταση ως ευκαιρία να ξεφύγει από την Ολλανδία και να ζήσει μια μεγάλη περιπέτεια.

 Παντρεύτηκαν στο Άμστερνταμ στις 11 Ιουλίου 1895 και στη συνέχεια μετακόμισαν στο Μαλάνγκ, στα ανατολικά της Ιάβας. Έκαναν δύο παιδιά.

 Το 1897 τον Νόρμαν Τζον και το 1898 την Λουίς Τζίνι.

Ο γάμος ήταν καταστροφικός για την Μαργκαρέθα. 

Ο Ρούντολφ ήταν αλκοολικός και τη χτυπούσε. 

Διατηρούσε επισήμως ερωμένη (μια διαδεδομένη πρακτική στην περιοχή). 

Μάλιστα, η Μαργκαρέθα έκανε σχέση με έναν άλλο Ολλανδό στρατιωτικό και τον παράτησε για ένα διάστημα. 

Η Μαργκαρέθα επέστρεψε στον σύζυγο της αλλά η κατάσταση δεν άλλαξε. 

Το 1899 και τα δύο τους παιδιά αρρώστησαν πολύ σοβαρά. 

Η οικογένεια υποστήριξε ότι τα δηλητηρίασε ένα υπηρέτης αλλά κατά μια άλλη εκδοχή έπασχαν από σύφιλη την οποία την κόλλησαν από τον πατέρα τους. 

Ο Νόρμαν δεν άντεξε και πέθανε σε ηλικία δύο ετών, η Τζίνι επέζησε αλλά πέθανε μερικά χρόνια αργότερα.

Μετά την τραγωδία το ζευγάρι αποξενώθηκε εντελώς. 

Επέστρεψαν το 1902 στην Ολλανδία και το 1906 πήραν και επισήμως διαζύγιο.

ΧΟΡΕΥΤΡΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ

Το 1903 η Μαργκαρέθα μετακόμισε στο Παρίσι όπου αρχικά δούλεψε σε τσίρκο με το όνομα Λαίδη ΜακΛέντ. 

Επίσης πόζαρε ως μοντέλο για διάφορους καλλιτέχνες.

 Από το 1904 άρχισε να χτίζεται ο μύθος της Μάτα Χάρι. 

Η φήμη της «πριγκίπισσας από την Ιάβα που έχει μυηθεί από παιδί στην τέχνη των ιερών ινδουιστικών χορών» σάρωσε το Παρίσι.

Οι εφημερίδες της εποχής έγραφαν πως οι παραστάσεις της Μάτα Χάρι ήταν γεμάτες ερωτισμό αλλά σε καμία περίπτωση χυδαίες. 

Το σόου της ήταν ουσιαστικά, ένα κράμα ασιατικών χορών με στριπτίζ.

 Όσο προχωρούσε η παράσταση έβγαζε τα ρούχα μέχρι που έμενε με κοσμήματα που κάλυπταν μόνο την περιοχή του στήθους.

 Η Μάτα Χάρι δεν αποκάλυπτε ποτέ το στήθος της γιατί δεν ένιωθε άνετα λόγω του μικρού μεγέθους του.

Αρχικά φορούσε ένα ολόσωμο καλσόν στο χρώμα του δέρματος αλλά σταδιακά το αφαίρεσε από τις παραστάσεις της και χόρευε ουσιαστικά γυμνή.

Η Μάτα Χάρι έγινε το αντικείμενο του πόθου για κάθε άνδρα στο Παρίσι.

 Ήταν η μόνιμη ερωμένη του μεγιστάνα Εμιλ Ετιέν Ζιμέ και οργίαζαν οι φήμες για ερωτικές σχέσεις με πολιτικούς και στρατιωτικούς. Ακόμα και η γαλλική αριστοκρατία είχε ενθουσιαστεί μαζί της και την καλούσαν σε συγκεντρώσεις και δείπνα.

Εκμεταλλευόμενη  τον μύθο της η Μάτα Χάρι έγινε αυτό που σήμερα θα λέγαμε «συνοδός πολυτελείας».

 Την κολάκευε το γεγονός ότι ισχυροί άνδρες την ποθούσαν ακόμα και έκανε πολλές σχέσεις εντός αλλά και εκτός Γαλλίας. 

Αυτές οι σχέσεις θα αποτελούσαν τη βάση για την καταστροφή της.

ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ!

Πλέον το όνομα της Μάτα Χάρι είναι συνυφασμένο με την κατασκοπεία.

 Η διπλή πράκτορας που ξελόγιαζε στρατιωτικούς και πολιτικούς και τους αποσπούσε πληροφορίες.

 Οι κατασκοπευτικές ικανότητες της Μάτα Χάρι έφτασαν τα όρια του θρύλου θολώνοντας τα πραγματικά γεγονότα.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου η χορεύτρια είχε σχέση με τον λοχαγό Βαντίμ Μασλόφ, έναν 23χρονο Ρώσο πιλότο που πολεμούσε με τους Γάλλους , μέλος του σώματος 50.000 στρατιωτών που έστειλε η Ρωσία στο Δυτικό Μέτωπο το 1916. 

Η Μάτα Χάρι τόνιζε ότι ο Μασλόφ ήταν η μεγάλη αγάπη της ζωής της.

Το καλοκαίρι του 1916 το αεροπλάνο του Ρώσου πιλότου καταρρίφθηκε και ο ίδιος τραυματίστηκε σοβαρά (έχασε την όραση από το αριστερό μάτι).

 Η Μάτα Χάρι ήθελε να τον επισκεφθεί στο νοσοκομείο και ζήτησε ειδική άδεια από πράκτορες του γραφείου πληροφοριών της Γαλλίας.

 Της είπαν ότι θα της παραχωρηθεί άδεια αν γίνει κατάσκοπος της χώρας.

Ήθελαν να εκμεταλλευτούν το γεγονός ότι ο Γερμανός πρίγκιπας Βίλχελμ, πρωτότοκος και διάδοχος του Κάιζερ ήταν θαυμαστής της. Θεωρούσαν ότι η Μάτα Χάρι θα μπορούσε να τον χειραγωγήσει και να του αποσπάσει στρατιωτικά μυστικά.

Σύνδεσμος της Μάτα Χάρι με τις γαλλικές υπηρεσίες πληροφοριών ήταν ο λοχαγός, Ζορζ Λαντού, ένα πρόσωπο που θα έπαιζε καταλυτικό ρόλο στην μετέπειτα μοίρα της.

Τον Νοέμβριο του 1916 ταξίδευε με πλοίο με προορισμό την Ισπανία.

 Όταν το καράβι έκανε στάση στο βρετανικό λιμάνι του Φόλμαουθ η Μάτα Χάρι συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο Λονδίνο όπου και την ανέκριναν.

 Η χορεύτρια ομολόγησε ότι κατασκοπεύει για λογαριασμό των Γάλλων και έδωσε πικάντικες λεπτομέρειες για το πώς κινείται και αποσπά πληροφορίες. 

Αποτελεί ακόμα ερωτηματικό αν όσα είπε η Μάτα Χάρι αποτελούν αποκύημα της φαντασίας της ή πράγματι οι Γάλλοι τη χρησιμοποιούσαν με αυτό τον τρόπο. 

Πιθανότατα ισχύει το πρώτο.

Η ΠΑΓΙΔΑ Η ΔΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Η γαλλική υπηρεσία έστησε παγίδα στη Μάτα Χάρι. 

Της έδωσε έξι ονόματα Βέλγων πρακτόρων και της είπαν ότι οι πέντε εργάζονται για τους Γερμανούς και δίνουν ψεύτικα στοιχεία στη Γαλλία και ο ένας είναι διπλός πράκτορας. Μετά από μικρό χρονικό διάστημα ο φερόμενος ως διπλός πράκτορας εκτελέστηκε από τους Γερμανούς. 

Αυτή ήταν και η απόδειξη που έψαχναν.

 Στις 13 Φεβρουαρίου 1917 η Μάτα Χάρι συνελήφθη στο ξενοδοχείο Ελιζέ Παλάς στο οποίο διέμενε.

Στις 24 Ιουλίου 1917 η Μάτα Χάρι κάθισε στο εδώλιο κατηγορούμενοι πως με τις πράξεις προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον 50.000 στρατιωτών. 

Ο βασικός κατήγορος ήταν ο λοχαγός Πιέρ Μπουσαρντόν και σημαντικό ρόλο έπαιξε η κατάθεση του πράκτορα Ζορζ Λαντού. 

Παρότι δεν παρουσιάστηκαν απτά στοιχεία που να βεβαιώνουν ότι η Μάτα Χάρι πράγματι δούλεψε για τους Γερμανούς ουσιαστικά είχε ήδη καταδικαστεί από τον ίδιο της τον μύθο.

«Χωρίς ενδοιασμούς, συνηθισμένοι να εκμεταλλεύεται τους άντρες είναι ο τύπος γυναίκας που έχει γεννηθεί για να είναι κατάσκοπός» είπε ο Μπουσαρντόν στην αγόρευση του. 

Την υπεράσπιση της ανέλαβε ο Εντουάρντ Κλουνέ στον οποίο δεν δόθηκε το δικαίωμα να κάνει ερωτήσεις στους μάρτυρες κατηγορίες αλλά ούτε και να εξετάσει ο ίδιος τους δικούς του μάρτυρες.

 Η μοίρα της Μάτα Χάρι ήταν προδιαγεγραμμένη.

 Μάταια προσπάθησε με μια επιστολή της στον Ολλανδό πρέσβη στο Παρίσι να βρει βοήθεια.

 Ακόμα και ο μεγάλος της έρωτας, ο λοχαγός Μασλόφ την εγκατέλειψε λέγοντας πως δεν τον ενδιαφέρει αν θα καταδικαστεί ή όχι.

 Η ετυμηγορία ήταν ένοχη για κατασκοπία και η ποινή εις θάνατο.

Στις 15 Οκτωβρίου 1917 η Μάτα Χάρι βρέθηκε μπροστά στο απόσπασμα δώδεκα Γάλλων στρατιωτών. 

Δεν της έδεσαν τα χέρια και αρνήθηκε να τις δέσουν τα μάτια.

 Σύμφωνα με μαρτυρίες φορούσε τα ρούχα με τα οποία εμφανίστηκε στο δικαστήριο και λίγο πριν δοθεί η εντολή για πυρ έστειλε ένα φιλί στο απόσπασμα.

 Ο Βρετανός δημοσιογράφος, Χέντρι Γουελς ήταν παρών στην εκτέλεση. «Μετά τους πυροβολισμούς αργά και ευγενικά έπεσε στα γόνατα κοιτάζοντας αυτούς που της πήραν τη ζωή. 

Μετά έπεσε προς τα πίσω.

 Ένας αξιωματικός πλησίασε το σώμα της, έβγαλε το πιστόλι της και της έριξε τη χαριστική βολή». 

Η Μάτα Χάρι ήταν νεκρή στα 41 της χρόνια.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ

Πέρα από τον μύθο που την ακολουθεί ιστορικοί και ερευνητές συμφωνούν πως η Μάτα Χάρι ήταν περισσότερο θύμα εκμετάλλευσής από τις μυστικές υπηρεσίες της εποχής παρά μια ικανή και επικίνδυνη κατάσκοπος.

 Μπήκε σε ένα πολύ επικίνδυνο παιχνίδι και επιχείρησε να παίξει με τους δικούς της κανόνες κάτι το οποίο αποδείχθηκε καταστροφικό.

Οι Γερμανοί διαπίστωσαν σύντομα ότι δεν διαθέτει χρήσιμες πληροφορίες και οι Γάλοι τη χρησιμοποίησαν σαν αποδιοπομπαίο τράγο.

 Σε μια εποχή που οι γαλλικές δυνάμεις φαινόταν να χάνουν το πρόβλημα και εμφανίζονταν πολλές περιπτώσεις αποστασιών και κατασκοπίας η εκτέλεση της Μάτα Χάρι λειτούργησε ως παράδειγμα.

 «Δεν ήταν ποτέ μια σημαντική κατάσκοπός αλλά η Γαλλία χρειαζόταν έναν αποδιοπομπαίο τράγο και η Μάτα Χάρι είχε το ιδανικό προφίλ» αναφέρει ο Καναδός ιστορικός Γουέσλεϊ Γουορκ. 

Με την άποψη αυτή συμφωνεί και η Βρετανίδα ιστορικός, Τζούλι Γουίλραϊτ: «Τελικά οι πληροφορίες που έδινε δεν ήταν κάτι περισσότερο από αυτό που θα μπορούσες να βρεις σε μια τοπική εφημερίδα.

 Ήταν ο ιδανικός αποδιοπομπαίος τράγος για τους Γάλλους που τότε έχαναν τον πόλεμο και χρησιμοποιήθηκε ως παράδειγμα για το τι θα συμβεί σε κάποιον αν δεν στηρίξει την πολεμική προσπάθεια της χώρας» τονίζει.

Μέχρι και την εκτέλεση της η Μάτα Χάρι δήλωνε αθώα. 

Σε αποχαρακτηρισμένα έγγραφα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών επιβεβαιώνεται πως δεν είχε κάποιο σημαντικό κατασκοπικό ρόλο. 

Από το 2001 το Ίδρυμα Μάτα Χάρι έχει ζητήσει από τη γαλλική κυβέρνηση να την απαλλάξει από τις κατηγορίες για τις οποίες καταδικάστηκε. 

«Θεωρούμε ότι υπάρχουν αρκετές αμφιβολίες σχετικά με τις πληροφορίες που οδήγησαν στην καταδίκη.

 Ίσως να μην ήταν απολύτως αθώα αλλά φαίνεται ξεκάθαρο ότι δεν ήταν σημαντική κατάσκοπος της οποίας οι πληροφορίες οδήγησαν χιλιάδες στρατιώτες στον θάνατο» τόνισε το Ίδρυμα.

Μετά την εκτέλεση της κανείς δεν ζήτησε το σώμα της Μάτα Χάρι.

 Παραδόθηκε σε πανεπιστήμιο για ιατρική έρευνα. 

Το κεφάλι της βαλσαμώθηκε και κρατήθηκε στο μουσείο ανατομίας στο Παρίσι. 

Το 2001 όμως διαπιστώθηκε ότι έχει χαθεί κατά τη διάρκεια της μετεγκατάστασης του μουσείου. 

Δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα.

Πληροφορίες

Janus.gr

The post Η άγνωστη Μάτα Χάρι, ο μύθος και η αλήθεια appeared first on Militaire.gr.