«Δεν γεννήθηκε, εξορύχθηκε» (pics, video)

Ο Τόμι Σμιθ αποτέλεσε την επιτομή του Άγγλου αμυντικού στις δεκαετίες 1960-1970 και τον «βράχο» της άμυνας των «ρεντς» σε χρυσές στιγμές της ιστορίας τους.

Ο Σμιθ, που έφυγε χθες από την ζωή σε ηλικία 74 ετών, ήταν γέννημα - θρέμμα του Λίβερπουλ και στην τρυφερή ηλικία των 15 ετών, το 1960, πέρασε για πρώτη φορά τις πύλες του «Άνφιλντ» για να ενταχθεί στην ομάδα. Η μητέρα του που τον συνόδευε, ζήτησε από τον θρυλικό τότε προπονητή Μπιλ Σάνκλι να προσέχει το μοναχοπαίδι της και αυτός της απάντησε: «Μην ανησυχείτε κυρία Σμιθ, ο γιος σας είναι σε καλά χέρια εδώ».

Τα πρώτα χρόνια της παραμονής του στο «Άνφιλντ», περιοριζόταν σε εμφανίσεις με την δεύτερη ομάδα και ακολουθώντας την παράδοση δεκαετιών, φρόντιζε τα παπούτσια και τα ρούχα των παικτών της πρώτης ομάδας. Πολύ γρήγορα ο ντροπαλός μικρός άρχισε να παίρνει τα πάνω του παίζοντας μάλιστα ως επιθετικός, με εβδομαδιαίο μισθό 18 λιρών. Όμως εκείνη την εποχή η ενδεκάδα του Σάνκλι άλλαζε μόνο λόγω τραυματισμών ή τιμωριών. Ο Σμιθ επισκέφτηκε μία μέρα το γραφείο του Σάνκλι για να διαμαρτυρηθεί για την έλλειψη χρόνου συμμετοχής και ο μεγάλος Σκωτσέζος του απάντησε: «Τι θέλεις μικρέ, να παίζουμε με 12 παίκτες;».

Από το 1964 όμως καθιερώθηκε στην βασική ενδεκάδα παίζοντας αρχικά δεξιά και στην συνέχεια στο κέντρο της άμυνας, αποτελώντας μέλος της Λίβερπουλ που κατέκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία της το Κύπελλο Αγγλίας το 1965. Δεν ήταν ψηλός για κεντρικός αμυντικός (1.78 μ.), όμως ήταν ιδιαίτερα σκληρός, σε μία εποχή που οι μπακ που...δάγκωναν δεν ήταν και λίγοι.

Γρήγορα κέρδισε το παρατσούκλι «Anfield Iron» («Το σίδερο του ''Άνφιλντ'') και η ατάκα του Σάνκλι γι' αυτόν έμελλε να τον ακολουθήσει για δεκαετίες: «Ο Τόμι Σμιθ δεν γεννήθηκε, εξορύχθηκε»! Επίσης, ο Σκωτσέζος συνήθιζε να λέει για τον αμυντικό του ότι «δεν ήταν ποτέ παιδί, γεννήθηκε κατ' ευθείαν άνδρας».

Σμιθ και Σάνκλι.

Ακόμα και αντίπαλοι πασίγνωστοι για τον σκληρό τρόπο παιχνιδιού, όπως ο Νόρμαν Χάντερ της Λιντς (ο οποίος είχε το παρατσούκλι «Bites Yer Legs», δηλαδή...«σου δαγκώνει τα πόδια»!),είχαν να το λένε ότι το να σου κάνει τάκλιν ο Σμιθ, ήταν σαν να συγκρούεσαι με έναν τοίχο.

Το «σίδερο» σε μονομαχία με αυτόν που «δαγκώνει πόδια».

Αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν απαραίτητα «βρώμικος». «Σκληρό αλλά καθαρό», τον θυμάται ο Μπόμπι Τσάρλτον, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι αποβλήθηκε μόνο μία φορά στην καριέρα του (για διαμαρτυρία!) και πήρε μόλις τρεις κίτρινες κάρτες σε 638 παιχνίδια με τους «ρεντς»! Παροιμιώδης ήταν η σωματική του αντοχή. «Μπορούσε να παίξει με τραυματισμούς που θα άφηναν εκτός οποιονδήποτε άλλον παίκτη. Μέχρι να μπει στο γήπεδο κούτσαινε, όταν άρχιζε το παιχνίδι κανείς δεν μπορούσε να δει ότι ήταν τραυματίας», είχε πει ο Σάνκλι.

Το 1970 του δόθηκε το περιβραχιόνιο του αρχηγού και ως τέτοιος σήκωσε το 1973 το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ, το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιο της Λίβερπουλ. Στην συνέχεια έπαιξε και πλάγιο μπακ, όμως το 1974 του αφαιρέθηκε το περιβραχιόνιο όταν διαμαρτυρήθηκε στον Σάνκλι επειδή τον άφησε εκτός για ένα παιχνίδι. Ο Έμλιν Χιούζ τον διαδέχτηκε και έτσι ξεκίνησε μία «βεντέτα» ανάμεσα στους δύο άνδρες (που πλέον δεν ζουν πια) που διαίρεσε τα αποδυτήρια, με τους «παλιούς» παίκτες να υποστηρίζουν τον Σμιθ και τους υπόλοιπους τον Χιούζ. Στο γήπεδο πάντως, κάτι τέτοιο δεν φαινόταν και μετά την έλευση του Μπομπ Πέισλι στον πάγκο, οι «ρεντς» άρχισαν να κατακτούν την Ευρώπη.

Σμιθ και Χιούζ.

Το άστρο του Σμιθ όμως φάνηκε να σβήνει και το 1976 μετακόμισε ως δανεικός στις ΗΠΑ και τους Τάμπα Μπέι Ρόουντις, όπου τον βάπτισαν «Το Τανκ».

Επέστρεψε για την σεζόν 1976-77 και με τους Φιλ Τόμπσον και Φιλ Νιλ να έχουν καθιερωθεί στο κέντρο της άμυνας αλλά και στα πλάγια, ο Σμιθ φαινόταν ότι δεν θα είχε πολύ χρόνο συμμετοχής. Ωστόσο, ένας τραυματισμός του Τόμπσον τον Μάρτιο του 1977 τον επανέφερε στην ενδεκάδα και έμελλε να ζήσει την μεγαλύτερη στιγμή του ως ποδοσφαιριστής, στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών εκείνης της χρονιάς απέναντι στην Γκλάντμπαχ στην Ρώμη.

Με το σκορ στο 1-1, οι «ρεντς» κέρδισαν κόρνερ στο β' μέρος, ο Στιβ Χάιγουεϊ εκτέλεσε και ο 32χρονος πια Σμιθ έγραψε το 2-1 με κεφαλιά, στο 48ο και τελευταίο του γκολ με την Λίβερπουλ, που κέρδισε 3-1 και αναδείχτηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης για πρώτη φορά στην ιστορία της.

Με τον Ίαν Κάλαχαν και το Κύπελλο Πρωταθλητριών.

Μιλώντας για το ιστορικό γκολ, ο Σμιθ είπε αργότερα: «Ήξερα ότι οι αμυντικοί είχαν το νου τους στον Κέβιν Κίγκαν. Δεν είμαι ο γρηγορότερος παίκτης στον κόσμο, αλλά ο αμυντικός της Γκλάντμπαχ Κούλικ, δεν ήξερε αν θα έπρεπε να περιμένει τον Κεβ ή να μαρκάρει εμένα. Όταν ήρθε η σέντρα, ήταν στο τέλειο ύψος για να πάρω την κεφαλιά. Αμέσως κατάλαβα ότι θα έβρισκα στόχο. Μπορώ να μετρήσω τις κεφαλιές που έχω σκοράρει στα δάχτυλα του ενός χεριού και σίγουρα δεν είχα σκοράρει με κεφαλιά σε ένα παιχνίδι όπως αυτό. Ήταν το καλύτερο συναίσθημα ολόκληρης της ζωής μου».

Ο Σμιθ, έπαιξε ακόμα μία χρονιά στην Λίβερπουλ, χάνοντας τον δεύτερο σερί νικηφόρο τελικό Πρωταθλητριών κόντρα στη Μπριζ λόγω ενός ατυχήματος στο σπίτι του. Ο αστικός μύθος λέει ότι τραυματίστηκε στον κήπο του όταν πάτησε έναν κασμά, ο οποίος ακολούθως βγήκε νοκ - άουτ!

Το 1978 επέστρεψε στις ΗΠΑ ως παίκτης - προπονητής των Λος Άντζελες Άζτεκς πριν τον διαδεχθεί ο Ρίνους Μίχελς. Στην συνέχεια μετακόμισε στην Σουόνσι όπου ήταν προπονητής ο πρώην συμπαίκτης του στη Λίβερπουλ, Τζον Τόσακ, βοηθώντας στην άνοδο από την τρίτη στην δεύτερη κατηγορία, πριν αποσυρθεί το 1979. Στην Εθνική Αγγλίας έπαιξε μόνο μία φορά, σε ένα 0-0 με την Ουαλία το 1971.

Μετά το τέλος της καριέρας του πέρασε για λίγο ως προπονητής από τα τμήματα υποδομής της Λίβερπουλ, ενώ διατηρούσε στήλη στην τοπική εφημερίδα Liverpool Echo από το 1979 έως το 2014. Το 1980, ήταν για λίγο καιρό ιδιοκτήτης του The Cavern Club, του χώρου στο Λίβερπουλ όπου ξεκίνησαν την καριέρα τους οι Beatles.

Το 1988, προκάλεσε σάλο, με δηλώσεις του για τον μαύρο πρώην συμπαίκτη του στη Λίβερπουλ Χάουαρντ Γκέιλ, τον οποίον χαρακτήρισε «λευκό νέγρο», λέγοντας ότι είχε πρόβλημα με τους λευκούς.

Ο σκληρός τρόπος παιχνιδιού του για πολλά χρόνια, τον επηρέασε σωματικά στις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του. Υποβλήθηκε σε επέμβαση αντικατάστασης γοφού, ενώ τόσο τα γόνατά του αλλά και ο αγκώνας του ήταν από πλαστικό, με αποτέλεσμα να μετακινείται από κάποια στιγμή και μετά με αναπηρικό αμαξίδιο. Λάμβανε αναπηρική σύνταξη, όμως του «κόπηκε» το 1996, όταν πριν από τον τελικό Κυπέλλου εκείνης της χρονιάς, κατάφερε να εκτελέσει ένα πέναλτι σε επίδειξη στο ημίχρονο. «Δεν πιστεύω ότι έκαναν κάτι τέτοιο, ήταν για φιλανθρωπικούς λόγους και κλώτσησα τη μπάλα μόνο μία φορά», είπε τότε ο Σμιθ.

Τον Οκτώβριο του 2014 διαγνώστηκε με Αλτσχάιμερ και τα είχε αποσυρθεί από την δημόσια ζωή, μέχρι την χθεσινή ημέρα της ανακοίνωσης του θανάτου του.

Το «σίδερο του ''Άνφιλντ''» λύγισε, αφήνοντας πίσω του την σύζυγό του, έναν γιο και τέσσερα εγγόνια.