Διονύσης Χαριτόπουλος: Ο Πειραιάς με έχει καθορίσει

Ο Διονύσης Χαριτόπουλος στο νέο βιβλίο του, «Ο κόκκινος καθηγητής», αφηγείται την ιστορία ενός μυθικού έρωτα εν μέσω κοινωνικοπολιτικών αναταραχών στα Μανιάτικα, τη γειτονιά όπου μεγάλωσε. Τονίζει πως μόνο οι έρωτες μπορούν να αλλάξουν το τοπίο της ζωής και μιλά για τον Ολυμπιακό και την αείμνηστη Μαλβίνα Κάραλη.

Tαξίδι στον χρόνο αποτελεί το νέο βιβλίο του Διονύση Χαριτόπουλου με τίτλο «Ο κόκκινος καθηγητής», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Τόπος.

Ο πολυτάλαντος συγγραφέας,

μελετητής και δοκιμιογράφος επιστρέφει στα Μανιάτικα του Πειραιά, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, με το εικοστό δεύτερο κατά σειρά βιβλίο του που χαρακτηρίζει «χρονικό», μεταφέροντας στο αναγνωστικό κοινό την εικόνα και την αίσθηση μιας περιοχής που δικαίως χαρακτηρίζει ως ελληνικό Χάρλεμ.

Με αυτοβιογραφικά στοιχεία και ήρωα έναν Μανιάτη μαθηματικό, σε μια εποχή που τα Μανιάτικα ήταν ένα καζάνι που έβραζε εν μέσω κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων και αλλαγών, ο συγγραφέας ρίχνει φως σε μια αληθινή ιστορία με διάρκεια 60 χρόνων που δίνει άλλη έννοια στις λέξεις αγάπη, έρωτας, πίστη, αφοσίωση, νοιάξιμο.

Από το τραχύ προάστιο του Πειραιά, που παρέπεμπε πάντα στην άνυδρη και άγονη Μάνη, ο συγγραφέας τα τελευταία δέκα χρόνια έχει γίνει μόνιμος κάτοικος στα γραφικά και ορεινά Αγραφα Eυρυτανίας, από όπου και μίλησε στη Realnews για την υπόθεση του νέου βιβλίου του, για τον Πειραιά που πάντα βρίσκει έναν λόγο να επιστρέφει, τη μεγάλη του αγάπη τον Ολυμπιακό και για την αείμνηστη Μαλβίνα Κάραλη.

Κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ένας επιβλητικός άνδρας, όπως περιγράφεται γλαφυρά και στο οπισθόφυλλο της έκδοσης.

«Μόνο όταν εμφανιζόταν πίσω από τον γυμνασιάρχη το τοτέμ του σχολείου, ο Μανιάτης μαθηματικός, έπεφτε σιγή τάφου. Τα παιδιά έκοβαν την πλάκα και πήγαιναν ήσυχα στις τάξεις τους. Τους προκαλούσε δέος αυτός ο καθηγητής. Δεν ήταν μόνο το φοβιστικό παρουσιαστικό του, μα ολόκληρη η μυθολογία που τον συνόδευε, πως στην Αλβανία σκότωσε μόνος του δεκάδες Ιταλούς. Στην Κατοχή ήταν ο τρόμος για τους Γερμανούς και τους προδότες, μα, το κυριότερο, κανένα παιδί δεν ήθελε να δοκιμάσει το χέρι του. Αν σου αστράψει χαστούκι, χάνεις το κεφάλι σου».

Ο Δ. Χαριτόπουλος τονίζει ότι ο «Κόκκινος καθηγητής» είναι ένα βιβλίο με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία αλλά και μια ιστορία αγάπης που σπάνια βρίσκει κανείς.

«Είναι, αν θέλετε, μια ταυτότητα για εμένα και κυρίως μου φαίνεται μυθικός αυτός ο έρωτας. Η χώρα καίγεται αριστερά και δεξιά, όμως είναι ένας έρωτας που κάτω από αυτές τις τόσο αντίξοες συνθήκες διήρκεσε εξήντα χρόνια και τον έκοψε μόνο ο θάνατος. Αυτό για εμένα είναι πάρα πολύ σημαντικό. Μέσα από εκεί βλέπουμε πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα στη χώρα μας, τι ήταν τα σχολεία. Τα σχολεία ήταν κολαστήρια, τουλάχιστον στις συνοικίες που ζήσαμε εμείς».

Μέσα σε αυτή τη σκληρή εποχή, αποκαλύπτεται ένας έρωτας χωρίς όρια.

«Ενας έρωτας παράτυπος για την εποχή και δύο ανόμοιοι άνθρωποι, ένα κορίτσι αγράμματο και ένας καθηγητής που για εκείνη την εποχή, το να είναι κάποιος καθηγητής ήταν μεγάλη υπόθεση», αναφέρει ο συγγραφέας που τονίζει πως τελικά αυτά που αλλάζουν το τοπίο της ζωής είναι ο έρωτας και η αγάπη.

«Πιστεύω ότι μόνο αυτό έχουμε να θυμόμαστε, τους έρωτές μας από τη ζωή μας ολόκληρη. Και όπως έλεγε και η Μαλβίνα και το έχω προμετωπίδα στο βιβλίο μου ’’Ανεμος κουβάρι’’, ’’ό,τι αξίζει στον άνθρωπο είναι να ζήσει έστω μία φορά στη ζωή του μία ιστορία της προκοπής’’. Αυτό σε πλουτίζει. Ο έρωτας σού δημιουργεί συναισθήματα που δεν ήξερες ότι υπήρχαν μέσα σου, είτε ήξερες ότι είναι πόνος είτε είναι πάθος. Πράγματα που σε γεμίζουν και τα οποία δεν υποψιαζόσουν ότι υπήρχαν μέσα σου».

Αλήθεια, λείπει από τις ημέρες μας η κριτική ματιά της Μαλβίνας Κάραλη από την τηλεόραση;

Ο Δ. Χαριτόπουλος απαντά: «Εβρισκα πάντα ενδιαφέρον στους ανθρώπους που έβλεπαν λίγο λοξά τη ζωή και δεν τα ήθελαν όλα τακτοποιημένα. Ο κόσμος πάει μπροστά από κάποιους που θεωρούμε ιδιόρρυθμους, εμμονικούς, τρελούς, μερικές φορές χωρίς να είναι. Αυτοί προχωρούν τη ζωή, οι υπόλοιποι την κρατούν στις ράγες της, κρατούν μια κανονικότητα που είναι απαραίτητη. Η Μαλβίνα ήταν ένας άνθρωπος που από ό,τι αποδείχθηκε στην πράξη τράβηξε το ενδιαφέρον του κόσμου, γιατί δεν ήταν κανονική, ούτε αυτή. Με την ιδιορρυθμία της, την εκκεντρικότητά της και με τη διεισδυτική ματιά της προκάλεσε κατάσταση. Είναι φυσικό αφού λείπει να μας λείπει, όπως μας λείπουν πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι. Βλέπω τηλεόραση, ιδίως ποδόσφαιρο και καμιά ταινία».

Φανατικός Ολυμπιακός ο συγγραφέας προσθέτει: «Δεν χάνω αγώνα του Ολυμπιακού με τίποτα, δεν υπάρχει περίπτωση. Πριν φύγω για τα Αγραφα πήγαινα συνεχώς στο Καραϊσκάκη, στη Μάντρα όπως το λέγαμε παλιά».

Ο συγγραφέας με το εικοστό δεύτερο βιβλίο του και το τέταρτο κατά σειρά για τον Πειραιά, εξακολουθεί να επιστρέφει στην πόλη που μεγάλωσε:

«Ο Πειραιάς με έχει καθορίσει γιατί ήταν -και φαντάζομαι ότι είναι και τώρα από ό,τι βλέπω από τους φίλους μου- μια πάρα πολύ ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα πόλη. Εχει το λιμάνι που είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης αλλά είναι και βιομηχανική πόλη. Σαν να λέμε είναι το Μάντσεστερ και το Λίβερπουλ μαζί. Η γειτονιά αυτή, τα Μανιάτικα, ήταν η πιο σκληρή γειτονιά που υπήρχε εκείνη την περίοδο στη χώρα, ένα γκέτο κυριολεκτικά σαν το Χάρλεμ. Μέχρι μια ηλικία δεν είχα δει αστυφύλακα στα Μανιάτικα. Δεν τολμούσαν να περάσουν. Τραβούσαν πιστόλια, μαχαιρώνονταν και η Αστυνομία δεν έμπαινε μέσα».

Αν και το βιβλίο περιγράφει με ιδιαίτερη γλαφυρότητα περιστατικά νεανικής βίας, ο συγγραφέας τραβά μια διαχωριστική γραμμή από εκείνη την εποχή με τα περιστατικά βίας που έχουμε σήμερα:

«Τότε υπήρχε άλλου είδους έγκλημα. Ο φτωχός και ο αδικημένος ήξεραν ότι δεν θα βρουν δίκαιο πουθενά, γιατί δεν λειτουργούσαν και τα πράγματα και αυτοδικούσαν. Η αυτοδικία ήταν σχεδόν επιβεβλημένη, έπαιρναν τον νόμο στα χέρια τους. Τώρα είναι άλλο, είναι τρέλα, μαγκιά, αυθάδεια ότι είμαι κάποιος. Τότε ήταν σχεδόν επιβίωση. Η υπέρτατη αξία στην εποχή μου ήταν η δύναμη. Αυτή καθόριζε τις σχέσεις. Τώρα είναι αλλιώς, είναι άλλα τα πρότυπα. Αυτά τα φαινόμενα είναι της εποχής. Εμείς είμαστε ένα ψαροχώρι του κόσμου και ζούμε κάτω από αυτό τον ήλιο, αυτό το φως. Δεν έχουμε τη σκοτεινιά και τη βιαιότητα άλλων χωρών».

Στην ερώτηση αν υπάρχει στα πλάνα του η επιστροφή στο κλεινόν άστυ, ο Δ. Χαριτόπουλος απαντά: «Εχω σχεδόν δέκα χρόνια να κατέβω στην Αθήνα. Το πλάνο της ζωής είναι να τελειώσει γλυκά και αθόρυβα. Κοντεύω τα 80 πια».

10L