David Hockney: Στα 87 του, μεταμορφώνει το Παρίσι σε έναν καμβά γεμάτο φως και συναίσθημα

Σαν τους πρώτους νάρκισσους της άνοιξης, ο David Hockney εμφανίζεται και πάλι, για να μας θυμίσει πόση ομορφιά αντέχει ακόμα ο κόσμος. Είναι αυτή η εποχή του χρόνου που τα πάντα ξαναρχίζουν. Τα δέντρα ανθίζουν, ο αέρας γλυκαίνει, ο David Hockney παρουσιάζει, στα 87 του, μια νέα έκθεση στο Παρίσι.

Πέντε χρόνια πριν, όταν ο κόσμος είχε παγώσει λόγω της πανδημίας, εκείνος ζωγράφιζε την άνοιξη. Έγκλειστος στον κήπο του στη Νορμανδία, απαθανάτιζε μπουμπούκια, φύλλα,

ουρανούς – όλα σε iPad. Έστελνε τις εικόνες του σε φίλους και γνωστούς, σαν να ήταν ο τελευταίος καλλιτέχνης στη Γη που έστελνε σήματα ελπίδας. Το μήνυμά του τότε ήταν απλό: «Δεν μπορούν να ακυρώσουν την άνοιξη».

Τώρα, αυτή η φράση είναι γραμμένη με μεγάλα γράμματα στην είσοδο του Fondation Louis Vuitton, τόσο επιτακτική σήμερα όσο και τότε.

Η έκθεση ξετυλίγει μπροστά μας έναν Hockney που δεν κουράζεται να βλέπει, σημειώνει ο βρετανικός Guardian. Μαζί με τα ψηφιακά του έργα υπάρχουν λάδια και ακρυλικά από τη Νορμανδία: δέντρα σε πλήρη άνθηση, σαν να χαμογελούν στον Βαν Γκογκ.

Στην πιο πρόσφατη αυτοπροσωπογραφία του, ο καλλιτέχνης κάθεται στον κήπο του στο Λονδίνο, πλαισιωμένος από κίτρινους νάρκισσους. Στα 87 του, επιστρέφει όπως πάντα – με συνέπεια, καθαρότητα και βαθιά πίστη στην ομορφιά των απλών πραγμάτων.

Τι έργα παρουσιάζει στην έκθεσή του στο Παρίσι ο 87χρονος David Hockney

Η φύση, για τον Hockney, δεν είναι ποτέ ντεκόρ. Είναι σημείο αναφοράς. Το βλέμμα του ξεκινά από εκεί και απλώνεται προς τα πάντα – ακόμα και στο πιο απλό μπολ με φρούτα. Τα ζωντανά πορτοκαλί, τα έντονα κίτρινα, η πληρότητα της μορφής – όλα φωνάζουν ζωή. Στον πίνακα Some Neat Cushions από το 1967, μερικά τακτοποιημένα μαξιλάρια αρκούν για να νιώσεις τη χαρά της αρμονίας. Η τέχνη του Hockney υπήρξε πάντα ένας ύμνος στην απόλαυση.

Από τις ερωτικές σκηνές με άντρες σε ντους μέχρι τα νυχτερινά κέντρα του Βερολίνου, ο Hockney μίλησε για τη queer ζωή με αφοπλιστική ειλικρίνεια, όταν αυτή ήταν ακόμη παράνομη. Δεν υπήρχε πρόθεση να προκαλέσει – μόνο να πει την αλήθεια του. Όπως στο We Two Boys Together Clinging του 1961: δύο αγόρια που αγκαλιάζονται, σαν να μη χρειάζεται καμία εξήγηση.

Η έκθεση ξεκινά με έργα από τη χρυσή εποχή του – τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 – και στη συνέχεια μεταφέρεται στα φυσικά τοπία του East Yorkshire και της Νορμανδίας. Εκεί όπου η παγωμένη λάμψη του L.A. – οι πισίνες, οι φοινικιές, τα καλοκουρεμένα γκαζόν – παραχωρούν τη θέση τους στα σύννεφα, στα κύματα των χωραφιών, στα δέντρα που λυγίζουν στον άνεμο.

Και όμως, αντί να ξεθωριάζει, η ιδιοφυΐα του Hockney ωριμάζει. Οι πίνακες των τελευταίων ετών δεν είναι απλώς εντυπωσιακοί· είναι συγκινητικοί. Μεγάλα, λευκά άνθη ξεχειλίζουν πάνω από στενά δρομάκια, σμαραγδένια τοπία λούζονται στο φως. Δεν χρειάζεται δράμα ή πάθος – μόνο ένα βλέμμα καθαρό και βαθιά ερωτευμένο με τον κόσμο.

Ο πίνακας Bigger Trees Near Warter του 2007 έχει γαλλικό υπότιτλο: Peinture sur le Motif pour le Nouvel Age Post-Photographique (Ζωγραφική σε μοτίβο για τη μετα-φωτογραφική νέα εποχή). Πρόκειται για μια αναφορά στους ιμπρεσιονιστές, αλλά με το βλέμμα στραμμένο στην εποχή των ψηφιακών εικόνων.

Γιατί ο Hockney, όσο κι αν επιστρέφει στο παρελθόν, είναι πάντα παρών στο τώρα – και λίγο πιο μπροστά.

Μια ιδιοφυία που ωριμάζει, αντί να ξεθωριάζει

Σε έναν από τους πιο πρόσφατους πίνακες της έκθεσης, ζωγραφίζει τον κήπο του Μονέ στο Ζιβερνί. Είναι ένας νοερός χαιρετισμός προς τον αγαπημένο του Μονέ, αλλά και ένας τρόπος να πει: «Είμαι ακόμα εδώ – και βλέπω με μάτια καθαρότερα από ποτέ».

Η έκθεση είναι επίσης μια περιήγηση στη σκέψη του Hockney – από τη θεωρία του για την «κρυφή» χρήση οπτικών συσκευών στην Αναγέννηση (όπως στο έργο The Great Wall) μέχρι την αγάπη του για τη φωτογραφία, την προοπτική και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Πόσοι άλλοι σύγχρονοι καλλιτέχνες σε κάνουν να σκέφτεσαι τον Van Eyck με τον ίδιο τρόπο που κοιτάς έναν πίνακα σε iPad;

Ένα από τα διαμάντια της έκθεσης είναι το Portrait of an Artist (Pool with Two Figures) του 1972. Πίσω από την ήρεμη επιφάνεια του νερού, κρύβεται το τέλος μιας σχέσης – ο άντρας που στέκεται και κοιτάζει τον κολυμβητή είναι ο Peter Schlesinger. Κι όμως, εκείνο που μένει δεν είναι η θλίψη, αλλά η ομορφιά του βλέμματος: το ροζ σακάκι, οι κυματισμοί του νερού, οι αχνές αποχρώσεις των λόφων. Όπως στους πίνακες της Αναγέννησης, έτσι και εδώ – κάθε λεπτομέρεια είναι μέρος μιας μεγάλης, σιωπηλής αρμονίας.

Η έκθεση κορυφώνεται στον τελευταίο όροφο του Ιδρύματος. Εκεί, ο Hockney μάς χαρίζει ένα τελευταίο βλέμμα – συγκινητικό, παιχνιδιάρικο, ανθρώπινο. Νέα έργα εμπνευσμένα από τον Munch και τον Blake μοιάζουν να ψιθυρίζουν ότι γνωρίζουμε λιγότερα απ’ όσα νομίζουμε. Ένας πίνακας με τον σκανδιναβικό ήλιο θυμίζει προσευχή.

Και στο τέλος, μια βουτιά στην όπερα – στην καθηλωτική αναπαράσταση των σχεδίων του για σκηνικά. Καθώς ακούγεται ο Tristan und Isolde του Wagner και τα χρώματα του Hockney σε τυλίγουν, νιώθεις τι σημαίνει πραγματικά να βλέπεις και να αγαπάς τη ζωή. Μια στιγμή καθαρής συγκίνησης. Εκεί, ανάμεσα σε μπλε και μοβ, σε ήχο και εικόνα, καταλαβαίνεις:Η ζωή είναι ένα όνειρο. Και ο Hockney το ονειρεύεται καλά, καταλήγει ο βρετανικός Guardian.

Η έκθεση «David Hockney 25» φιλοεξενείται ως τις 31 Αυγούστου 2025 στο Fondation Louis Vuitton, στο Παρίσι. 

Διαβάστε περισσότερα στο bovary.gr