Αϊτή: Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης η χώρα μετά την απόδραση χιλιάδων κρατουμένων από φυλακές

Παρέλυσε από χθες Δευτέρα το Πορτ-ο-Πρενς, η πρωτεύουσα της Αϊτής, την επομένη της κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης από την de facto κυβέρνηση, μετά την απόδραση χιλιάδων κρατούμενων σε φυλακές έπειτα από εφόδους συμμοριών.

Από την περασμένη Πέμπτη πάνοπλες συμμορίες, που ελέγχουν μεγάλο μέρος της επικράτειας, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας, επιτίθενται σε τοποθεσίες στρατηγικής σημασίας, με σκοπό να ανατρέψουν την κυβέρνηση του αμφισβητούμενου πρωθυπουργού Αριέλ Ανρί. Στην εξουσία από το 2021, ο τελευταίος θεωρητικά θα εγκατέλειπε το αξίωμα στις αρχές Φεβρουαρίου.

Χθες Δευτέρα

μετά το μεσημέρι σφοδρά πυρά ακούγονταν στο Πορτ-ο-Πρενς, όπου σχολεία και τράπεζες δεν άνοιξαν, διαπίστωσαν δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου επί τόπου. Σε δρόμους, κάτοικοι είχαν στήσει οδοφράγματα με πέτρες, κλαδιά δέντρων και άλλα αντικείμενα, καθώς η ένταση έχει φτάσει στο κατακόρυφο. Ελάχιστοι αστυνομικοί ήταν ορατοί στην πόλη.

Η πρωτεύουσα είναι σαν «παράλυτη», είπε η Καρλότα Πιανιτζάνι της αφρικανικής ΜΚΟ βοήθειας και περίθαλψης Alima, που εργάζεται εκεί.

Αδυνατώντας να αντιμετωπίσει τη βία η αϊτινή κυβέρνηση κήρυξε προχθές Κυριακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην περιοχή όπου υπάγεται διοικητικά η πρωτεύουσα για «περίοδο 72 ωρών», μέτρο «ανανεώσιμο», καθώς και απαγόρευση νυχτερινής κυκλοφορίας από τις 18.00 ως τις 05.00 χθες Δευτέρα, σήμερα και αύριο Τετάρτη.

Η Αϊτή, η φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου, παραμένει βυθισμένη σε σοβαρή κρίση, πολιτική, ανθρωπιστική και ασφαλείας, που επιδεινώθηκε μετά τη δολοφονία του προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ το 2021. Η πολιτική διαδικασία βρίσκεται σε νεκρό σημείο.

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε πολύ ανήσυχος για την ταχεία επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας, καλώντας την κυβέρνηση Ανρί και τους διεθνείς εταίρους της να λάβουν μέτρα για να προχωρήσει η πολιτική διαδικασία μέσω της διεξαγωγής εκλογών.

Εκφράζοντας επίσης τη «μεγάλη ανησυχία» της, η Ουάσινγκτον, διά στόματος του εκπροσώπου του συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Κέρμπι, κάλεσε όλα τα μέρη να τερματίσουν τη βία.

Η κρίση πήρε νέα διάσταση το Σαββατοκύριακο, καθώς βαριά οπλισμένοι κακοποιοί επιτέθηκαν σε δυο φυλακές της πρωτεύουσας ενώ ο πρωθυπουργός Ανρί βρισκόταν στην Κένυα.

Περισσότεροι από δέκα άνθρωποι σκοτώθηκαν στις εφόδους αυτές, ενώ χιλιάδες φυλακισμένοι στην Pénitencier National, τη μεγαλύτερη φυλακή της χώρας, απέδρασαν. Κατά την εκτίμηση του επικεφαλής αϊτινής οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκτιμάται πως διέφυγαν κάπου 3.700 έγκλειστοι.

Δεκαεπτά Κολομβιανοί, που έχουν φυλακιστεί διότι φέρεται να ενεπλάκησαν στη δολοφονία του προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ το 2021, γνωστοποίησαν χθες Δευτέρα μέσω δικηγόρου πως παραμένουν στη φυλακή.

Μέλη συμμοριών περίμεναν στην είσοδο της φυλακής για να τους εκτελέσουν, ώστε να αποδώσουν αυτές δικαιοσύνη για τον πρόεδρο, όπως είπε η Σόντρα Μακόλινς, η δικηγόρος των κολομβιανών μισθοφόρων, στον κολομβιανό ραδιοφωνικό σταθμό Blu. Η κολομβιανή ποινικολόγος πρόσθεσε ότι μετήχθησαν σε αστυνομικοί τμήμα.

Την περασμένη Πέμπτη τέσσερις αστυνομικοί σκοτώθηκαν και άλλοι πέντε τραυματίστηκαν σε ανταλλαγές πυρών στο Πορτ-ο-Πρενς.

Εγχώριες και διεθνείς αεροπορικές εταιρείες είχαν αναστείλει τις πτήσεις τους τις τελευταίες ημέρες, αλλά τις ξανάρχισαν προοδευτικά. Δεν ανακοινώθηκαν ακυρώσεις πτήσεων χθες.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ και ΜΚΟ, από την αρχή της χρονιάς η βία έχει χειροτερέψει προκαλώντας νέους βίαιους εκτοπισμούς, πέρα από τους περίπου 200.000 που είχαν ήδη καταγράψει μέσα σε μερικούς μήνες υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών.

«Χάος»

Οι εκτοπισμένοι, μεταξύ τους πολλά παιδιά και γυναίκες, κατέφυγαν «άτυπα» σε σχολεία, γήπεδα ποδοσφαίρου, γυμναστήρια, ακόμα και σε δημόσια κτίρια, σύμφωνα με την Καρλότα Πιανιτζάνι. «Κοιμούνται ακόμα και κάτω, σε ευκαιριακά καταφύγια», είπε, χωρίς πρόσβαση σε «βασικές υπηρεσίες», στο σύστημα υγείας, σε αποχωρητήρια, χωρίς πόσιμο νερό… «Αυτή την εβδομάδα, το μεγαλύτερο δημόσιο νοσοκομείο ανέστειλε τη λειτουργία του», σημείωσε η ίδια, ενώ και η δική της ΜΚΟ περιόρισε πολύ τη δραστηριότητά της εξαιτίας της βίας.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, πάνω από 8.400 άνθρωποι μετατράπηκαν πέρυσι σε θύματα των συμμοριών – ο αριθμός αυτός συμπεριλαμβάνει δολοφονημένους (σχεδόν 5.000), τραυματίες και απαχθέντες. Τα θύματα αυξήθηκαν «κατά 122% σε σύγκριση με το 2022».

Το Συμβούλιο Ασφαλείας θα δώσει πράσινο φως στην ανάπτυξη διεθνούς οπλισμένης δύναμης στην Αϊτή, την ηγεσία της οποίας προσφέρθηκε να αναλάβει η Κένυα.

Ο πρωθυπουργός Ανρί, που υπέγραψε την περασμένη εβδομάδα στο Ναϊρόμπι, όπου είχε συνομιλίες με τον πρόεδρο Γουίλιαμ Ρούτο, συμφωνία για την ανάπτυξη περίπου 1.000 Κενυατών αστυνομικών στη χώρα του, βρισκόταν χθες καθ’ οδόν προς την Αϊτή, σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Οι ΗΠΑ έχουν υποσχεθεί να υποστηρίξουν τη διεθνή δύναμη, προσφέροντας χρηματοδότηση και τεχνικά μέσα, όχι όμως προσωπικό.

Οι ΗΠΑ καλούν τους υπηκόους τους να φύγουν

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ κάλεσε χθες Δευτέρα όσους Αμερικανούς βρίσκονται στην Αϊτή να φύγουν «το συντομότερο δυνατόν», εν μέσω της κλιμάκωσης της βίας. Η Ουάσιγκτον παρακολουθεί στενά την κατάσταση στη χώρα της Καραϊβικής, δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ, τονίζοντας πως οι εξελίξεις υπογραμμίζουν την ανάγκη να αναπτυχθεί διεθνής ένοπλη δύναμη για να βοηθήσει τις αϊτινές δυνάμεις να ανακτήσουν τον έλεγχο, σχέδιο εγκεκριμένο από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, όπου ζουν πάνω από ένα εκατομμύριο Αϊτινοί, ανέφερε εξάλλου πως η πρεσβεία της χώρας στο Πορτ-ο-Πρενς παραμένει ανοιχτή, αλλά παρέχει πολύ περιορισμένες υπηρεσίες.