O Στουρνάρας και η σιωπή της κυβέρνησης

Με ελάχιστες εξαιρέσεις (όχι πάνω από 1 ή 2) η Τράπεζα της Ελλάδος έχει πάντα ορθά επισημάνει τα προβλήματα της οικονομίας, είτε τα άμεσα είτε—κυρίως—τα διαρθρωτικά.

Με εξίσου σπάνιες εξαιρέσεις (που ανάγονται περισσότερο στον τομέα των παραλείψεων) έχει διαγνώσει τις επιπτώσεις τους και έχει προτείνει μεθοδεύσεις και λύσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, οι διαπιστώσεις του νυν Διοικητή Γιάννη Στουρνάρα για το μοντέλο ανάπτυξης που

ακολουθούμε θα όφειλαν να προβληματίσουν σοβαρά την κυβέρνηση. Ένας λόγος παραπάνω, μάλιστα, καθώς ο Διοικητής έχει διατελέσει και υπουργός εθνικής οικονομίας και έχει διαχειριστεί με επιτυχία τα μνημονιακά αγκάθια.

Αν κρίνω από την κυβερνητική σιωπή που ακολούθησε, οι αρμόδιοι είτε δεν κατάλαβαν (το ακούω αλλά δεν το πιστεύω) είτε δεν είχαν απάντηση.

Αυτή η στήλη έχει συχνά επισημάνει στο παρελθόν αυτό ακριβώς το πρόβλημα αναπόφευκτα με γλώσσα λιγότερο διπλωματική απ’ αυτήν που κατά παράδοση υιοθετεί η κεντρική τράπεζα.

Απλοποιώντας κάπως την εικόνα, μπορεί με σχετική ακρίβεια να ειπωθεί ότι γύρω μας ο κόσμος έχει ανατραπεί αλλά εμείς ακολουθούμε το ίδιο μοντέλο εδώ και 75 χρόνια: οικοδομή και τουρισμός.

Θα χειροτερέψει 

Δοκιμάσαμε την βαριά βιομηχανία – ενώ ήταν κατάφορα λάθος—και αποτύχαμε, πληρώνοντας ακριβά το γεγονός ότι δεν επιλέξαμε να μην ακούσουμε τις προειδοποιήσεις. Δοκιμάσαμε την ελαφρά βιομηχανία – που ήταν το ορθό—αλλά βγάλαμε μόνοι μας τα μάτια μας, βάζοντας τα συνδικάτα και το πελατειακό κράτος στην θέση του μάνατζμεντ.

Αγνοήσαμε το συγκριτικό μας πλεονέκτημα και στο όνομα του άμεσου κέδρους αφήσαμε τον πρωτογενή τομέα να υποχωρήσει τραγικά.

Καταφέραμε έτσι να βγάζουμε λεφτά από την κερδοσκοπία στην οικοδομή (ευρύτερα το real estate), από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την φοροδιαφυγή στον τουρισμό και την παραγωγή πληθώρας μη ανταγωνιστικών υπηρεσιών. Στις πρόσφατες εξελίξεις μπορούμε να προσθέσουμε την πώληση των ελληνικών εταιρειών σε ξένους.

Το εθνικό μας πρόβλημα δυστυχώς θα χειροτερέψει καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο το επιχειρηματικό μοντέλο που έχει επικρατήσει από την δεκαετία του 1990, έχει φέρει τόσα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα, που υπό το βάρος των αντιδράσεων που σταδιακά διευρύνονται, θα υποχρεωθεί να αλλάξει.

Αν στην εξίσωση προσθέσουμε και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, το περιθώριο χρόνου που έχουμε στην διάθεση μας για να αλλάξουμε είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Οι ανατροπές στην πρωτογενή παραγωγή, στον τουρισμό και στις πληθυσμιακές ροές θα είναι τόσο εκτεταμένες και γρήγορες που δεν θα προλαβαίνουμε καλά-καλά να αντιδράσουμε. Και όποιος αμφιβάλει ας κοιτάξει κατά Θεσσαλία μεριά.

Αισιόδοξα θα πως ότι «ποτέ δεν είναι αργά». Απαισιόδοξα να διαπιστώσω ότι ούτε η μελλοντική αχρηστία του μοντέλου μας έχει συνειδητοποιηθεί, αλλά έτσι κι αλλιώς είναι αμφίβολο να θα υπήρχε η πολιτική βούληση.

Η παρατήρηση αφορά το σύνολο του πολιτικού κόσμου, πλην του ΚΚΕ που έχει κατά νου μία φαντασίωση.

Διαβάστε επίσης

Το θέμα είναι η ριζοσπαστικοποίηση του Ερντογάν