Θυμωμένοι οι Άραβες: Η Μέση Ανατολή και ο πόλεμος στην Ουκρανία

Είναι πολύ νωρίς για να ορίσουμε την ακριβή μορφή του κόσμου μας, στον απόηχο της ρωσικής επέμβασης στην Ουκρανία. Με το ρίσκο της επανάληψης των κλισέ του τρόμου, είναι σαφές πως η παγκόσμια τάξη πραγμάτων έχει αλλάξει αμετάκλητα. Η μεταψυχροπολεμική εποχή τελείωσε, για πάντα.

Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, οι ΗΠΑ εγκαθίδρυσαν την παγκόσμια υπεροχή τους κι εξασφάλισαν ότι το ΝΑΤΟ θα προχωρούσε

Ποτέ πριν η Αμερική δεν αμφισβητήθηκε τόσο άμεσα και εστιασμένα όπως έγινε με την επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Οι παλιοί κανόνες που επέβαλαν οι ΗΠΑ —με τη βία— δεν θα υπάρχουν πια.Ενώ η Κίνα στις επίσημες ανακοινώσεις εξέφρασε προσεκτικά την υποστήριξή της προς τη Ρωσία, τα κινεζικά Μέσα Ενημέρωσης αντέκρουσαν ξεκάθαρα τους ισχυρισμούς της προπαγάνδας των ΗΠΑ.

Οι συνέπειες του κατακλυσμιαίου γεγονότος -της ευθείας αμφισβήτησης της υπεροχής των ΗΠΑ- θα γίνονται αισθητές τα επόμενα χρόνια και θα επηρεάσουν περιφερειακές και διεθνείς συγκρούσεις

Ο αντίκτυπος του ρωσο-ουκρανικού πολέμου θα γίνει επίσης αισθητός στη Μέση Ανατολή, η οποία έχει μακρά ιστορία εμπλοκής στον ανταγωνισμό ΗΠΑ- Σοβιετικών και Ρωσίας.

Κυρώσεις

Παρά την πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών, κανένα αραβικό κράτος δεν συμμετέχει στον οικονομικό πόλεμο κατά της Ρωσίας, και δεν έχει επιβάλλει κυρώσεις, ακολουθώντας το μεγαλύτερο μέρος της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, καθώς και το Ιράν, την Ινδία, το Πακιστάν και την Κίνα.

Η Σαουδική Αραβία και άλλα κράτη του Κόλπου αντιστάθηκαν στην πίεση των ΗΠΑ να αντλήσουν περισσότερο πετρέλαιο, για να αντισταθμίσουν την απαγόρευση των ΗΠΑ στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι το Ριάντ συνομιλεί με την Κίνα για την ανταλλαγή μέρους του πετρελαίου του σε γιουάν, κάτι που θα έπληττε το δολάριο ΗΠΑ, καθώς το αμερικανικό νόμισμα χρησιμοποιείται στο 80% των παγκόσμιων πωλήσεων πετρελαίου.Μέχρι τώρα, οι Σαουδάραβες χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά το δολάριο.

Παράλληλα, η Μόσχα προσπαθεί να νικήσει την άγρια οικονομική επίθεση της Δύσης στη Ρωσία δημιουργώντας ξεχωριστό οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα με την Κίνα.Τα αραβικά έθνη επίσης θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο σε αυτό, γυρίζοντας ουσιαστικά την πλάτη στις Η.Π.Α.

Το υπόβαθρο της Γεωπολιτικής Μετατόπισης

Η μορφή των διεθνών σχέσεων κλονίστηκαν το 2011, μετά την υιοθέτηση του ψηφίσματος 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο περιοριζόταν στη δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, για την προστασία των αμάχων στη Λιβύη που υποτίθεται ότι κινδύνευαν από σφαγή στα χέρια του Λίβυου ηγέτη, Μουαμάρ Καντάφι (αργότερα, βρετανική κοινοβουλευτική έκθεση διαπίστωσε ότι δεν υπήρξαν τέτοιες απειλές και πως το ψήφισμα βασίστηκε σε ανακριβείς πληροφορίες και «λανθασμένες υποθέσεις»).

Το ψήφισμα δεν επέτρεπε σε χερσαίες δυνάμεις να εισέλθουν στη Λιβύη.Η γλώσσα ήταν ξεκάθαρη.Το Συμβούλιο Ασφαλείας έλεγε ότι: «Αποφασίζει να απαγορεύσει όλες τις πτήσεις στον εναέριο χώρο της Λιβυκής Αραβικής Τζαμαχίρια, προκειμένου να βοηθήσει στην προστασία των αμάχων. Εξουσιοδοτεί, επίσης, τα κράτη - μέλη που έχουν ενημερώσει τον Γενικό Γραμματέα, ενεργώντας σε εθνικό επίπεδο ή μέσω περιφερειακών οργανώσεων ή διευθετήσεων, και σε συνεργασία με τον Γενικό Γραμματέα, να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα… για την προστασία των αμάχων και των αστικών περιοχών που απειλούνται από επίθεσηστην Αραβική Τζαμαχίρια της Λιβύης, συμπεριλαμβανομένης της Βεγγάζης, ενώ αποκλείονται ξένες δυνάμεις κατοχής οποιασδήποτε μορφής σε οποιοδήποτε τμήμα της λιβυκής επικράτειας».

Παρά τους περιορισμούς αυτούς, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ θεώρησαν ότι το ψήφισμα έδινε την άδεια στο ΝΑΤΟ να ανατρέψει μια κυβέρνηση, για την οποία πολύ καιρό πριν οι ΗΠΑ διαμαρτύρονταν.Δεν είχε σημασία που το δικτατορικό καθεστώς της Λιβύης συνεργαζόταν με τις ΗΠΑ τα χρόνια πριν την ανατροπή του.Η τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, είχε συναντήσει ακόμη και τον επικεφαλής της μυστικής αστυνομίας της Λιβύης, ο οποίος έτυχε να είναι γιος του ηγεμόνα.

Η Ρωσία, της οποίας πρόεδρος ήταν τότε ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, απείχε από το ψήφισμα, όπως και η Κίνα.Και οι δύο χώρες πίστευαν προφανώς ότι η αποστολή θα περιοριζόταν στη ζώνη απαγόρευσης πτήσεων.Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός τότε, φέρεται πως έγινε έξαλλος με τον Μεντβέντεφ για την αποχή της Ρωσίας από το ψήφισμα.

Μετά, όταν έγινε σαφές πλέον ότι το ΝΑΤΟ παραβίαζε το ψήφισμα ανατρέποντας τον Καντάφι, η Κίνα και η Ρωσία -και οι δύο έχουν δικαίωμα βέτο- ήταν αποφασισμένες να αλλάξουν την πορεία του Συμβουλίου Ασφαλείας, για να αποτρέψουν τις ΗΠΑ από το να το ξαναχρησιμοποιήσουν ως κάλυψη για στρατιωτικές επεμβάσεις και αλλαγές καθεστώτων.Οι ΗΠΑ άρχισαν να χάνουν την αδιαμφισβήτητη παγκόσμια υπεροχή τους σε εκείνο το σημείο.

Στο μεταξύ, Μόσχα και Πεκίνο ανέπτυσσαν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες και εμφανίζονταν όλο και πιο δυναμικά στη διεθνή σκηνή.Η κυβέρνηση Μπάιντεν φοβούμενη τις αλλαγές στο επίπεδο της διαμόρφωσης της παγκόσμιας εξουσίας, ενσωμάτωσε σκληρή γλώσσα στη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειάς, που εκδόθηκε από διαδοχικές κυβερνήσεις, για να καταστήσει σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν δέχονται κανενός είδους ανταγωνισμό από τη Ρωσία και την Κίνα.(η στρατηγική του Μπάιντεν καταγγέλλει την κινεζική αυτοπεποίθηση: πώς τολμάει οποιαδήποτε χώρα, εκτός από τις ΗΠΑ, να είναι διεκδικητική;).

Ασφαλώς, είναι άλλο πράγμα να επιμένουν στην παγκόσμια υπεροχή οι ΗΠΑ, και άλλο να την εγγυώνται χωρίς κόστος σε αίμα και χρήμα.

Η Ρωσία, στην πραγματικότητα, έδειξε τη δυναμική της τέσσερα χρόνια μετά το ψήφισμα για τη Λιβύη, όταν παρενέβη για λογαριασμό της Συρίας κατά της επίθεσης των τζιχαντιστών που υποστηρίζονταν από τις ΗΠΑ και τον Κόλπο. Νωρίτερα, ο Πούτιν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ είχε ζητήσει από τις ΗΠΑ να συμμετάσχουν μαζί με τη Μόσχα στη μάχη κατά των τζιχαντιστών, αλλά η Ουάσιγκτον απέρριψε την πρόταση.

Ο αντίκτυπος στη Μέση Ανατολή

Στη Μέση Ανατολή, οι επιπτώσεις της νέας παγκόσμιας σύγκρουσης έχουν ήδη αντίκτυπο στα πελατειακά καθεστώτα των ΗΠΑ, πολλά από τα οποία έχουν επίσης καλές σχέσεις με τη Ρωσία.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι ένας από τους πελάτες των ΗΠΑ.Η Ουάσιγκτον τα προμηθεύει με προηγμένη στρατιωτική τεχνολογία (παρά το απαράδεκτο ιστορικό τους πάνω στα ανθρώπινα δικαιώματα).Σε αντάλλαγμα, τα ΗΑΕ σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, πραγματοποίησαν πρόσφατα μια ισχυρή συμμαχία με το Ισραήλ, και οι ΗΠΑ επιβράβευσαν τα ΗΑΕ με την πώληση προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών.

Και, παρόλα αυτά, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απείχαν από ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας της 3ης Μαρτίου που καταδίκαζε τις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία, στο οποίο τέθηκε βέτο από τη Ρωσία, ενώ τοποθετήθηκαν υπέρ ενός ψηφίσματος της Γενικής Συνέλευσης που λέει το ίδιο.Τώρα, οι Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι που έχουν υποστεί βαριές κυρώσεις από τη Δύση βλέπουν ως καταφύγιο τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και ειδικά το Ντουμπάι..

Οι χώρες του Κόλπου, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, βρίσκονται παγιδευμένες μεταξύ της πλήρους πίστης τους στις ΗΠΑ και της αυξανόμενης εγγύτητάς τους με τη ρωσική κυβέρνηση, ειδικά καθώς στενοχωριούνται επειδή θεωρούν ότι υπάρχει αμερικανική απομάκρυνση από τη Μέση Ανατολή.

Πολλοί δεσπότες του Κόλπου εξακολουθούν να είναι δυσαρεστημένοι γιατί οι ΗΠΑ άφησαν τον Χόσνι Μουμπάρακ της Αιγύπτου και τον Ζεΐν Αμπιντίν Μπεν Άλι στην Τυνησία να πέσουν κατά τη διάρκεια των αραβικών εξεγέρσεων του 2011.

Μόνο το Κατάρ, μεταξύ των χωρών του Κόλπου, επέδειξε σθεναρή στάση υπέρ της Ουκρανίας, ωστόσο δεν εντάχθηκε στον οικονομικό πόλεμο κατά της Ρωσίας.Ο εμίρης του Κατάρ έγινε πρόσφατα δεκτός στο Οβάλ Γραφείο και η χώρα του εντάχθηκε στο καθεστώς του «σημαντικού συμμάχου εκτός του ΝΑΤΟ».

Επιπλέον, οι ΗΠΑ, θέλουν το Κατάρ να είναι αυτό που θα καλύψει το κενό στην τροφοδοσία της Ευρώπης με φυσικό αέριο μετά από κυρώσεις στις πωλήσεις ρωσικού φυσικού αερίου. Το περίεργο είναι ότι ακριβώς για αυτό το θέμα ο Λευκός Οίκος συνεργάστηκε με το Κατάρ πριν ακόμη κινηθεί προς την Ουκρανία ο ρωσικός στρατός.

Η κατάρρευση της αμερικανικής συναίνεσης

Οι ΗΠΑ δεν θα καταφέρουν πλέον να πετύχουν τη συναίνεση του κόσμου σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα. Προς το παρόν, η Κίνα δεν είναι ούτε προετοιμασμένη ούτε διατεθειμένη να προκαλέσει κατά μέτωπο την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Ωστόσο, η συνεργασία της και οι συμφωνίες με τους εχθρούς των ΗΠΑ (κυρίως το Ιράν) αποτελούν ένδειξη πως σχεδιάζει να λειτουργήσει σε έναν κόσμο που δεν υπόκειται στις επιταγές των ΗΠΑ.

Οι δηλώσεις της κινεζικής κυβέρνησης κατά τη διάρκεια της κρίσης ήταν επιφυλακτικές, αλλά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Κίνα, καθώς και οι ανακοινώσεις Κινέζων διπλωματών στα μέσα δικτύωσης επιδείκνυαν ξεκάθαρη συμπάθεια προς τη ρωσική στάση.

Επίσης, το Πεκίνο αύξησε τους οικονομικούς δεσμούς με τη Ρωσία, προκειμένου να αμβλύνει το πλήγμα που δέχεται η Μόσχα από τις κυρώσεις, επιτρέποντας μεταξύ άλλων τη χρήση του συστήματος UnionPay, για να αντικαταστήσει τις δυτικές πιστωτικές κάρτες.

Ο αποκλεισμός της Ρωσίας από το διεθνές τραπεζικό σύστημα SWIFT την έκανε να στραφεί στο δικό της Σύστημα Μεταφοράς Χρηματοοικονομικών Μηνυμάτων (SPFS) το οποίο μπορεί να συνδέεται με το Διασυνοριακό Διατραπεζικό Σύστημα Πληρωμών της Κίνας (CIPS).

Η Ρωσία έχει αρχίσει να πραγματοποιεί πληρωμές προς την Κίνα σε ρενμίνμπι, αποδυναμώνοντας έτσι το δολάριο, ως κορυφαίο νόμισμα στον κόσμο. Οι δε επιπτώσεις του οικονομικού πολέμου επιστρέφουν και προς τη Δύση, με τη δημιουργία χωριστών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών συστημάτων προκαλώντας ρωγμές στην παγκόσμια κυριαρχία των ΗΠΑ.

Η Ρωσία δεν έχει την ισχύ ή την επιρροή της Αμερικής.Ωστόσο είναι ένας σημαντικός περιφερειακός παράγοντας.Ο ρόλος της στη Συρία, στο πλευρό του συριακού καθεστώτος, έδειξε την ικανότητά της να μπορεί να στηρίζει ένα αδύναμο καθεστώς, λειτουργώντας ανεξάρτητα από τις συνωμοσίες των ΗΠΑ για την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ.

Οι κυβερνήσεις του Κόλπου σχεδιάζουν ήδη το μέλλον τους σ’ έναν κόσμο όπου οι ΗΠΑ θα είναι λιγότερο ισχυρές στρατιωτικά από ήταν πριν. Αυτή είναι και η κατεύθυνση της ισχυρής συμμαχίας που πραγματοποίησαν τα ΗΑΕ με το Ισραήλ.

Επιπτώσεις στην αραβο-ισραηλινή διαμάχη

Ο ευνοούμενος της Ουάσιγκτον σε σχέση με τα καθεστώτα του Κόλπου είναι το Ισραήλ, το οποίο και ακολούθησε τις ΗΠΑ, εκφράζοντας την υποστήριξή του στην Ουκρανία.Άλλωστε, δεν έχει την πολυτέλεια να αντισταθεί ή να ανταγωνιστεί την κυβέρνηση Μπάιντεν, μετά τη ζημιά που υπέστη η εικόνα του με την κρίση των σχέσεων Ομπάμα-Νετανιάχου.

Η ρωσο-ουκρανική κρίση θα υπονομεύσει τη ρητορική των ΗΠΑ και της ΕΕ γύρω από την αραβο-ισραηλινή διαμάχη.Δεν θα είναι εύκολο να προωθήσει κανείς τη λεγόμενη ειρηνευτική διαδικασία, εφόσον η Δύση αρνείται κατηγορηματικά να υποστηρίξει τη διπλωματική λύση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ενώ οι ΗΠΑ διακηρύσσουν την αυστηρή ειρήνευση προς τους Άραβες, παρά τις δεκαετίες ισραηλινής κατοχής και επιθετικότητας.

Μετά τις δύο πρώτες ημέρες της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία, περίπου 30 χώρες έστειλαν προηγμένους πυραύλους και όπλα στην Ουκρανία, υπερασπιζόμενες το δικαίωμα της αντίστασης.Οι Παλαιστίνιοι, από την άλλη πλευρά, στερούνται ακόμη και το δικαίωμα στην ειρηνική αντίσταση.

Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έχουν φτάσει στο σημείο να απαγορεύσουν και το BDS κατά του Ισραήλ (μποϊκοτάζ, κυρώσεις και αποεπενδύσεις), ενώ επιβάλλουν κυρώσεις σε όλο τον κόσμο.Πώς μπορούν οι Παλαιστίνιοι να λάβουν ποτέ στα σοβαρά την επιμονή της Δύσης, ότι ο αγώνας τους ενάντια στην κατοχή δεν πρέπει ποτέ να καταφεύγει σε βίαια μέσα;

Ο κόσμος στον οποίο ζούμε αλλάζει και η ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία δεν θα περιοριστεί στην Ουκρανία, ούτε καν στην Ευρώπη.Οι ΗΠΑ βλέπουν ότι ο κόσμος ξεφεύγει από τα χέρια τους.Δεν θα το ανεχτούν.

Στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν τον έλεγχο της ανθρωπότητας, θα καταφύγουν στη βία. Είναι πολύ πιθανό, τώρα, να κυριαρχήσουν στον κόσμο μας οι βίαιες συγκρούσεις.

Του As’ad AbuKhalil.

Αμερικανολιβανέζος καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Stanislaus.

Συγγραφέας των: Historical Dictionary of Lebanon (1998), Bin Laden, Islam and America’s New War on Terrorism (2002) και The Battle for Saudi Arabia (2004).

https://twitter.com/search?q=%40asadabukhalil&src=typd

Διαβάστε περισσότερα